Nederland investeert in Europese samenwerking rond de zorg voor cultureel erfgoed. Een van de instrumenten daarvoor is het Joint Programming Initiative on Cultural Heritage and Global Change (JPICH), een Europese samenwerking van landen. Gezamenlijk programmeren en financieren zij internationaal onderzoek op het gebied van materieel, immaterieel en digitaal erfgoed. Het doel van deze samenwerking is kennis over de aard, betekenis, instandhouding, het gebruik en de maatschappelijke meerwaarde van erfgoed te ontwikkelen en delen.
Nederland is een van de negentien deelnemende landen. Sinds de start van het JPICH in 2010 is een groot aantal onderzoeksprojecten gefinancierd. Nederland is bij zestien hiervan betrokken. Bekijk het complete overzicht van alle gehonoreerde projecten.
Stimulans voor onderzoek naar maatschappelijke uitdagingen
De Europese Commissie heeft Joint Programming Initiatives (JPI’s) in het leven geroepen om zo onderzoek naar grote maatschappelijke uitdagingen te stimuleren en daarmee de veerkracht van de samenleving te vergroten. Er bestaan dus ook voor andere onderwerpen JPI-netwerken, bijvoorbeeld rond de thema’s voedsel, gezondheidszorg, stedelijke ontwikkeling, water en klimaat. De verschillende JPI's werken soms samen, zoals in het positioneringsstuk waarin JPICH samen met JPI Climate beschrijft welke grote uitdagingen er zijn rond erfgoed en klimaat en hoe onderzoek daaraan kan bijdragen.
Financieren en programmeren van internationaal onderzoek
De deelnemende landen werken op basis van de Strategische Onderzoeks- en Innovatieagenda (SRIA) die na een aantal jaar wordt herzien. Op die basis worden onderzoekscalls geformuleerd. Dit zijn competities voor onderzoek met een specifiek thema, waaraan wetenschappers uit verschillende landen gezamenlijk kunnen meedoen. Daarnaast worden door het JPICH ook andere activiteiten ontwikkeld, zoals workshops, het online onderzoeksplatform Heritage Research Hub en andere middelen om de impact van onderzoek te vergroten. Zo gaan de deelnemende Europese landen gemeenschappelijke uitdagingen aan en zetten ze publieke middelen doeltreffend in.
Om deze doelen ook in de toekomst te blijven nastreven, is het JPICH tevens betrokken bij de totstandkoming van het Partnerschap Resilient Cultural Heritage, waarvan de start is voorzien in 2026.
Wat is de rol van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE)?
De Rijksdienst voor het Cultureel erfgoed (RCE) en de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) geven namens Nederland uitvoering aan deze samenwerking. Gezamenlijk dragen zij bij aan de organisatie, strategie en werkwijze van het JPICH. Zij laten zich daarbij adviseren door een brede klankbordgroep van erfgoedexperts, de Nationale Onderzoeksraad Erfgoed.
Voor Nederland neemt de RCE aan het JPICH deel namens het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, dat hiermee het kennis- en professionele erfgoedveld wil versterken.
