Het landelijk gebied is grotendeels vormgegeven door boeren. Door de eeuwen heen is een landschap ontstaan waarin cultuur en natuur op een bijzondere manier verweven waren. Maar landbouw en natuur zijn steeds meer op gespannen voet met elkaar komen te staan. Zonder goed evenwicht tussen landbouw en natuur, zal de natuur in Nederland steeds verder achteruit gaan. Cultureel erfgoed heeft een inspirerende en verbindende rol in het streven naar een toekomstbestendige agrarische sector en een sterkere natuur.
Landelijk gebied in beweging
Zo'n 20.000 km² van Nederland is landbouwgrond – ruim 60% van de totale oppervlakte. Bodemdaling en bodemkwaliteit, volksgezondheid en biodiversiteit stellen steeds meer eisen aan de wijze waarop landbouw bedreven wordt. Sommige boeren combineren een andere aanpak van het boerenbedrijf met nieuwe inkomstenbronnen, zoals kleinschalige productie met natuurbeheer en recreatie. Desondanks staat de leefbaarheid van het landelijk gebied onder druk. Boerderijen komen leeg te staan en dorpen krimpen, doordat er minder mensen bijkomen dan er overlijden of vertrekken. Bovendien vragen energiewinning, distributiecentra, opslagbedrijven, datacentrales in toenemende mate om ruimte in het landelijk gebied. De gevolgen daarvan sluiten niet altijd aan bij het bestaande karakter van het landschap.
Herkenbaar cultuurlandschap
Dat meerdere functies in het landelijk gebied samenkomen, hoeft niet ten koste te gaan van het bestaande cultuurlandschap. Met de herkenbare eigenschappen van het landschap als uitgangspunt blijft de kwaliteit van het landelijk gebied behouden. Het verleden kan hierbij een inspiratiebron zijn. Ontwerp waarin cultureel erfgoed is meegenomen maakt een bepaald gebied herkenbaar, divers en aantrekkelijk. Landschapselementen zoals singels, sloten, beken, weteringen, houtwallen en bomenrijen vormen een belangrijke basis voor de biodiversiteit en dragen tegelijkertijd bij aan de belevingswaarde van het landschap.
Wat doet de RCE?
De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) helpt het karakter van het landelijk gebied concreet te maken en te begrijpen. We laten zien welke oplossingen cultureel erfgoed biedt bij veranderingen in het landelijk gebied en werken hiervoor samen met onder andere natuurbeheerders, agrarische organisaties en andere overheden. We willen hiermee bereiken dat alle partijen die veranderingen aanbrengen in het landelijk gebied cultureel erfgoed erkennen, herkennen en gebruiken.
