Betrokken partijen bij een aanvraag omgevingsvergunning

De eigenaar is degene die de aanvraag initieert aan de hand van een opgave.

De eigenaar betrekt een (restautatie)architect en een onderzoeker om te komen tot een plan voor het veranderen van een rijksmonument.

a. als bevoegd gezag

De gemeente is in de meeste gevallen bevoegd de vergunning te verlenen of te weigeren.

In sommige gevallen wordt het college van gedeputeerde staten of een minister bevoegd gezag. Dat kan het geval zijn bij complexe aanvragen.

b. als toezichthouder

De gemeente is verantwoordelijk voor het toezicht op de naleving van de vergunningplicht en op de uitvoering van een vergunde rijksmonumentenactiviteit.

Voor alle inhoudelijke vragen over gebouwde en aangelegde (groene) rijksmonumenten binnen de gemeente hebben gemeenten een of meer erfgoeddeskundigen in dienst om cultureel erfgoed onder te brengen in een omgevingsvisie en omgevingsplan, en voor de vergunningverlening. De erfgoeddeskundige werkt samen met collega beleidsmakers, stedenbouw, vergunningverlening, toezicht en handhaving. Een goede samenwerking zorgt voor continuïteit in het proces en verhoogt de kwaliteit van het cultureel erfgoed. De erfgoeddeskundigen hebben zich verenigd in de Federatie Grote Monumentengemeenten (FGM).

Niet iedere gemeente heeft een erfgoeddeskundige. Als een gemeente niet beschikt over een erfgoeddeskundige kan zij een beroep doen op de ondersteunende rol van het Steunpunt Cultureel Erfgoed. 

De gemeentelijke adviescommissie monumenten is een verplicht adviesorgaan, ingesteld door de gemeenteraad. De commissie is het wettelijke adviesorgaan voor alle rijksmonumentenactiviteiten voor gebouwde en aangelegde (groene) rijksmonumenten. Binnen deze commissie zijn enkele leden deskundig op het gebied van de monumentenzorg.

De gemeente kan ook andere adviesrollen bij de commissie beleggen, bijvoorbeeld met betrekking tot gemeentelijke monumenten, karakteristieke of beeldbepalende panden en beschermde stads- en dorpsgezichten. Deze adviestaak wordt vastgelegd in de verordening op de gemeentelijke adviescommissie. Hiervoor kan gebruik worden gemaakt van de modelverordening op de website van de VNG. Voor de invulling van de deskundigheid kan gebruik worden gemaakt van de Handreiking monumentencommissie. 

Voor meer informatie over de adviestaak van de gemeentelijke adviescommissie monumenten kunt u contact opnemen met de erfgoeddeskundige(n) binnen een gemeente, de secretaris van de gemeentelijke adviescommissie of het Steunpunt Cultureel Erfgoed.

Als het gebouwde of aangelegde rijksmonument buiten de bebouwde komt ligt én het gaat om een ingrijpende activiteit waarvoor ook de adviesplicht van de minister van OCW van toepassing is, dan moet ook het college van gedeputeerde staten om advies gevraagd worden (artikel 4.25 lid 1 onder h Omgevingsbesluit). Voor meer informatie over de adviestaak van het college van gedeputeerde staten kunt u contact opnemen met de provincie of het Steunpunt Cultureel Erfgoed.

De RCE voert de wettelijke adviestaak uit namens de minister. De wettelijke adviestaak voor gebouwde en aangelegde (groene) rijksmonumenten wordt uitgevoerd door de adviseurs architectuurhistorie. Een andere wettelijke taak die de RCE uitvoert, is het besluiten of adviseren over een omgevingsvergunningaanvraag voor een archeologische rijksmonumentenactiviteit. Bij dit advies (archeologische rijksmonumenten) is de minister ook instemmingsorgaan. Het voorgenomen besluit moet eerst nog voor instemming worden voorgelegd aan de RCE. Deze taken worden uitgevoerd door de adviseur archeologie van de RCE.

De adviseur architectuurhistorie heeft algemene kennis van de architectuurgeschiedenis, ervaring over de wijze waarop de monumentale waarde van het rijksmonument kan worden samengebracht met de opgave en op welke wijze deze waarde kan worden ingezet als inspiratiebron. De adviseur streeft naar een integrale advisering en werkt samen met de andere adviseurs en specialisten van de afdeling Monumenten van de RCE.

Voor vragen over de uitvoering van wettelijke erfgoedtaken en verantwoordelijkheden is het mogelijk een beroep te doen op het Steunpunt Cultureel Erfgoed. Iedere provincie heeft zijn eigen Steunpunt. De Steunpunten zijn een initiatief van de gezamenlijke Nederlandse provincies en het ministerie van OCW.

Iedere provincie heeft op een eigen manier invulling gegeven aan de Steunpuntfunctie. Bijna allemaal hebben ze een website, een helpdeskfunctie, een (bouwplan)overleg en organiseren ze bijeenkomsten over actuele ontwikkelingen in de erfgoedzorg.

Voor meer informatie over de rol van het Steunpunt Cultureel Erfgoed neemt u contact op met het Steunpunt in de desbetreffende provincie of via het netwerk Steunpunt Cultureel Erfgoed.

Naast de wettelijke taak vervult de RCE een kennisrol onder meer over incidenten, molens, religieus erfgoed, agrarisch erfgoed, interieurensembles, orgels/uurwerken en klokken, duurzaamheid, beschermde stads-of dorpsgezichten, wederopbouwgebieden, werelderfgoed, post 65, landschap, archeologie, maritiem erfgoed en collecties en musea. De kennis wordt verspreid via de Kennisbank, de website en live via verschillende platforms.
 

De inspectie houdt toezicht op het monumentenstelsel. Meer informatie vindt u op de site van de Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed.