Webinar 'energie besparen' voor kerkgebouwen - terugkijken

De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) organiseerde in samenwerking met de Erfgoedacademie op woensdag 7 december van 10:00 – 11:30 uur (online) een ‘Live Q&A’-webinar onder de titel: Verduurzaming van kerkgebouwen én nu energie besparen. 

Door de torenhoge energieprijzen gaat de verwarming in veel kerkgebouwen noodgedwongen op een lage stand. Maar welke gevolgen heeft dit op het kerkinterieur en wat voor energiebesparingsmaatregelen kunnen kerkeigenaren nog meer treffen? Op woensdag 7 december 2022 vond het drukbezochte Q&A-webinar: ‘Verduurzaming van kerkgebouwen én nu energie besparen’ plaats. Middels dit webinar van de programma’s  'Erfgoed en Duurzaamheid' - en 'Toekomst Religieus Erfgoed' van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed werd er ingegaan op de grote zorgen over de hoge energieprijzen en passeerden verschillende energiebesparingsmaatregelen de revue. 

Meten is weten

Tijdens het webinar stonden drie specialisten klaar: Marc Stappers (RCE) specialist Bouwfysica, ging in op na-isolatie, duurzaamheid en het binnenklimaat van kerkgebouwen; Arthur van Wijk (NIAG en ‘Kerken verantwoord verwarmen’) behandelde de verschillende technische verduurzamingsinstallaties voor kerkgebouwen en Erik Winkel (Flentrop Orgelbouw) deelde zijn kennis op het gebied van klimatologische omstandigheden in verhouding tot het kerkorgel. Duidelijk werd dat maatregelen om het energieverbruik tijdelijk én structureel te verlagen gevolgen kunnen hebben voor de kwetsbare onderdelen van een kerkgebouw, zoals orgels, altaarstukken en wandschilderingen, dus zorgvuldigheid is geboden. Meten is weten, dus een datalogger bij het orgel en / of andere kwetsbare onderdelen in het kerkgebouw kunnen schade voorkomen. Een te hoge of te lage relatieve luchtvochtigheid vraagt om ingrijpen. De basistemperatuur kan gefaseerd omlaag, maar ook hier is zorgvuldigheid geboden.
Zowel Marc Stappers als Erik Flentrop stellen dat 1) de temperatuur zelf niet tot schade zal leiden (op een heel enkel uitzondering na die in het niet valt bij alle ‘positieve’ effecten), 2) vooral de fluctuaties in de relatieve vochtigheid belangrijk zijn voor objecten/orgelonderdelen die relatief snel reageren en de ontstane spanningen niet kwijt kunnen en 3) bij het verlagen van de temperatuur is er enige zorg over het ontstaan van schimmels. 

Toekomst

Daarnaast is het noodzakelijk om goed na te denken over de toekomst van het kerkgebouw. Is er bijvoorbeeld sprake van een teruglopend ledenaantal; wordt er in de toekomst meer ingezet op multifunctioneel gebruik, of ligt het in de verwachting dat het kerkgebouw wordt afgestoten? Door deze vragen te stellen kan er een beter beeld worden geschetst van maatregelen die van toepassing kunnen zijn. Bij multifunctioneel gebruik kan het bijvoorbeeld aan te raden zijn om meerdere evenementen op één dag te laten plaatsvinden om zo energie te besparen en bij kerkengebouwen die in de toekomst worden afgestoten is de vraag of vergaande verduurzamingsmaatregelen wel zinvol zijn. Tijdens het webinar werden eveneens praktische besparingstips voor de korte termijn gedeeld, zoals het inzetten van straalkachels en de aanschaf van verwarmingskussens voor tijdens de eredienst.

Terugkijken

Het webinar is online terug te kijken via deze terugkijklink

Vragen naar aanleiding van deze sessie kunt u e-mailen naar duurzaamheid@cultureelerfgoed.nl 

Nieuws over onder meer duurzaamheid en meervoudig gebruik van religieus erfgoed kan je ook in de toekomst lezen op de website toekomstreligieuserfgoed.nl , een samenwerking van acht religieuze erfgoed partners.