Interieurs en de Erfgoedwet

De Erfgoedwet beschermt interieurs gedeeltelijk. Uitsluitend de aard- en nagelvaste onderdelen en de ruimtelijke indeling van een gebouw worden genoemd.

Tegeltableau Het Heden, Jan Toorop
Beeld: RCE
Tegeltableau ‘Het Heden’, ontwerp Jan Toorop uit 1902 in de Beurs van Berlage, Amsterdam.

Registeromschrijving is niet bepalend

Of een interieur wel of niet expliciet staat beschreven in het monumentenregister is niet bepalend voor een beschermde status. Soms is een registeromschrijving zeer uitvoerig, in andere gevallen erg beknopt. Vaak worden interieurelementen helemaal niet genoemd. Een binnenmuur of vloer bijvoorbeeld staat slechts bij uitzondering vermeld, net als een trap of schouwpartij. Toch beschermt de Erfgoedwet ook deze onderdelen.

Wel beschermd

Beschermd zijn dus alle interieurelementen die hecht verankerd zijn aan een monument. Ook de zogeheten bestanddelen zijn beschermd, zonder welke het gebouw als incompleet wordt beschouwd. Denk aan deuren, tegels, lambriseringen, wandbespanningen, kunstuitingen als schoorsteen- en bovendeurstukken, behangsels of toegepaste beeldhouwkunst, koorbanken of preekstoelen en ingebouwde meubelstukken als buffetkasten. Maar ook technische installaties en voorzieningen als liften of in de afwerking verwerkte en hecht verankerde verlichtingselementen behoren tot de beschermde interieuronderdelen.

Niet beschermd

Roerende voorwerpen als losse meubels, schilderijen, vazen en beelden vallen buiten de bescherming van de Erfgoedwet.

Beschermde cultuurgoederen

Uitzonderingen op de regel zijn er ook. Zo zijn er objecten die op de zogenaamde lijst beschermde cultuurgoederen (de voormalige WBC-lijst) staan. Deze voorwerpen hebben een bijzondere cultuurhistorische of wetenschappelijke betekenis. Ze komen voor bescherming in aanmerking omdat zij onvervangbaar en onmisbaar worden geacht voor het Nederlandse cultuurbezit.

Meer over de lijst beschermde cultuurgoederen en verzamelingen is te vinden bij het onderwerp 'Beschermde cultuurgoederen' op deze website.

Erfgoedwet

In de nieuwe Erfgoedwet (2016) heeft de minister het doel van het programma Interieurs specifiek benoemd. Zo moeten de resultaten dienen om iedereen die te maken heeft met interieurs in rijksmonumenten te helpen. Ook is de Kamer toegezegd dat een toonbeeldenlijst wordt opgesteld met de belangrijkste interieurensembles. Deze toezegging heeft prioriteit en krijgt aandacht in het Programma Interieurs (2015-2019). De belangrijkste interieurensembles zijn letterlijk op de kaart gezet.