Royal Talens archief

Bedrijven met een lange geschiedenis hebben vaak archieven met nuttige informatie voor historisch en wetenschappelijk onderzoek. Een voorbeeld is de collectie van Royal Talens. Dit bedrijf, dat al sinds 1899 bestaat, heeft veel bewaard: kleurkaarten, verftubes, pastels, recepten, oude grootboeken met leveranciers en klanten, grondstoffen en productie, en nog veel meer. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) maakt dankbaar gebruik van deze collectie tijdens onderzoek naar schilderijen en specifiek pigmenten. Daarnaast geeft de RCE advies aan Talens over registratie en opslag van de informatie en de voorwerpen. Over de samenwerking is deze video gemaakt.

*Klassieke muziek speelt*

Ruud Knol – Oud medewerker Royal Talens: Royal Talens is fabrikant van kunstschildersmaterialen. Ooit begonnen in 1899 met kantoorartikelen. Denk aan gluton, kleefstoffen, schrijfmachinelinten. En later legde hij zich toe op de productie van aquarelverf, olieverf.

*Klassieke muziek*

Ruud Knol – Oud medewerker Royal Talens: Talens heeft een bedrijfscollectie van historisch materiaal. Een collectie die bijna honderd jaar oud is. En bijzondere producten uit die tijd, kantoorartikelen, maar later ook verfsoorten. Die producten zijn opgeslagen en beschreven. Al die potjes, tubetjes et cetera, die kun je nog voelen, daar kun je aan ruiken. Je ruikt nog steeds de lijnolie. Coos van Waas – Product Specialist R&D, Royal Talens: Er zijn ook catalogi, die ooit uitgegeven zijn. Boeken met foto's over het productieproces maar ook bijvoorbeeld alle oude receptenboeken zijn bewaard gebleven en ook alle inkoopboeken, van: Waar hebben we wanneer welke pigmenten bij welke leverancier ingekocht?

*Klassieke muziek*

Klaas Jan van den Berg – Senior Onderzoeker, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed: Bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed loopt het programma Erfgoed van de 20e eeuw. De 20e eeuw kenmerkt zich door bijvoorbeeld hele felle pigmenten waar kunstenaars heel erg verzot op waren, die veel zijn toegepast maar waarvan ook later is gebleken dat ze snel verkleurden. En dat heeft geleid tot allerlei vormen van kunst waarvan we niet goed weten hoe we die het beste kunnen bewaren en ook hoe we die eventueel moeten restaureren. En de collectie van Talens is daarin heel belangrijk omdat die een belangrijk deel van de kunstenaarsvervenproductie van de 20e eeuw beschrijft.

*Klassieke muziek*

Rika Pause – Restaurator en onderzoeker, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed: Ik ben schilderijrestaurator. Ik vind het heel belangrijk om voor een concept voor de restauratie van een schilderij te weten met wat voor materiaal ik van doen heb. Als ik een vernis van een schilderij wil afhalen moet ik weten wat voor oplosmiddel ik kan gebruiken zodat m'n pigmenten niet beschadigen. Naast het bepalen van 'n restauratieconcept moet ik eerst een conserveringsconcept ontwikkelen. Daar hoort vooral ook het lichtbeleid bij. Synthetisch organische pigmenten kunnen moeilijk zijn qua lichtbeleid, die kunnen verkleuren. Dus ik moet weten hoe een schilderij tentoongesteld moet worden wat voor lichtwaarde mijn schilderij maximaal mag krijgen. Daarvoor moet ik weten welke pigmenten erin zitten.

*Klassieke muziek eindigt*

*Rustige muziek start*

Rika Pause – Restaurator en onderzoeker, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed: Kandinsky heeft voor dit schilderij heel kleurrijke verf gebruikt. Ik heb de verf onderzocht met een draagbare Raman. Die schiet een laser op de oppervlakte en geeft mij informatie over de molecuulsamenstelling in de verf. In het Talens-archief heb ik kleurkaartjes gevonden. Die kleurkaartjes bevatten verfmonsters en die zijn uit dezelfde tijd als Kandinsky. Die heb ik met dezelfde apparatuur gemeten. Deze geven ook weer informatie over de molecuulstructuur in de verf die door Talens was geproduceerd. Ik had dus een match tussen mijn Kandinsky-spectrum en het spectrum van een kleurenmonster, van een verfmonster van Talens. Daardoor ben ik gaan zoeken in het archief en heb ik 20.000 recepten gevonden die de verfproductie in het begin van de 20e eeuw documenteren en waar ook juist deze match is gedocumenteerd. Dus ik kon erachter komen welke pigmenten voor de productie van de verf zijn gebruikt.

*Rustige muziek*

Klaas Jan van den Berg – Senior Onderzoeker, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed: Het archief van Talens kan ons ook helpen bij het bepalen of een schilderij echt is of een vervalsing. Stel dat een schilderij gemaakt zou moeten zijn in de periode van 1920 tot 1925 en we vinden daarin een pigment dat pas geproduceerd werd vanaf 1940 dan weten we dus dat we met een vervalsing van doen hebben. Rika Pause – Restaurator en onderzoeker, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed: Het Talens-archief is heel belangrijk voor ons omdat het een tijd documenteert in de kunsttechnologie waarvan wij momenteel eigenlijk weinig kennis hebben en die meestal ook niet is behouden. Klaas Jan van den Berg – Senior Onderzoeker, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed: De bedrijfscollectie van Royal Talens is uniek. Als je nou kijkt zowel in Nederland als internationaal dan blijkt dat heel vaak die archieven niet meer bestaan. Dat die archieven op een gegeven moment zijn weggegooid omdat er te weinig ruimte was omdat die receptuur bijvoorbeeld toch niet meer gebruikt werd. Het is te danken aan mensen hier bij Talens dat dit soort collecties bewaard zijn gebleven hier. Coos van Waas – Product Specialist R&D, Royal Talens: Ik denk toch dat het besef hier in het bedrijf zit, van: We maken niet zomaar verf maar we maken verf voor de eeuwigheid, die heel lang mee moet gaan. Je wilt altijd weten: Wat heeft er op dat moment in die verf gezeten? Dat zit echt een beetje in ons DNA ingebakken. Dat is echt goud waard. Als ik al die mooie, oude flacons zie en die oude producten die onze voorgangers ooit gemaakt hebben dan ben ik echt wel trots op het werk van die mannen die voor mij hier gewerkt hebben.

*Rustige muziek*

Logo Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap verschijnt in beeld. Beeldtekst: Deze video is onderdeel van programma's Erfgoed van de 20e eeuw en Collecties buiten musea van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Met dank aan: Royal Talens. Museum Boijmans van Beuningen

*Rustige muziek eindigt*