Voorbereiden op de Omgevingswet

Wijzigingen

• Er wordt een brede definitie van cultureel erfgoed in de fysieke leefomgeving gehanteerd. Het gaat om (gebouwde en aangelegde) monumenten, archeologische monumenten, stads- en dorpsgezichten, cultuurlandschappen en ander cultureel erfgoed – roerend of immaterieel erfgoed – dat via het omgevingsplan aan een specifieke locatie te verbinden is, zoals een haven voor historische schepen of een corsowagenbouwplaats.
• De structuurvisie van Rijk, provincie of gemeente wordt vervangen door de omgevingsvisie. In deze omgevingsvisie worden op hoofdlijnen de kwaliteiten van het grondgebied beschreven en de opgaven, ontwikkelingen, ambities en strategie voor de langere termijn voor bouwwerken, infrastructuur, cultureel erfgoed, bodem, lucht, natuur en andere aspecten van de fysieke leefomgeving.
• Het omgevingsplan komt in de plaats van het huidige bestemmingsplan en de gemeentelijke verordeningen die over de fysieke leefomgeving gaan. Het aanwijzen van gemeentelijke monumenten gebeurt straks ook in het omgevingsplan.
• Werelderfgoed wordt met de inwerkingtreding van de Omgevingswet voor het eerst expliciet wettelijk verankerd.
• De gemeente wordt verantwoordelijk voor de vergunningverlening voor het verstoren van archeologische rijksmonumenten, in het geval er sprake is van een meervoudige aanvraag (dus als er van de gemeente ook nog andere omgevingsvergunningen nodig zijn voor samenhangende activiteiten). De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) geeft daarover wel een bindend advies.
• In de Omgevingswet is geregeld dat in het geval van archeologische toevalsvondsten van algemeen belang niet alleen de minister van OCW maar ook de gemeente bodemverstorende werkzaamheden kan stilleggen.
• De eigenaar van een rijksmonument heeft een instandhoudingsplicht. Hij of zij moet ervoor zorgdragen dat het monument zodanig wordt onderhouden dat het behoud ervan gewaarborgd is.
• Het toetsingskader voor een sloopvergunning binnen een beschermd stads- of dorpsgezicht moet in het omgevingsplan worden opgenomen.
• Eens in de vier jaar wordt de Erfgoedbalans uitgebracht over de staat van het erfgoed. Dat gebeurt met behulp van gegevens die worden verzameld in de Erfgoedmonitor.

Voorbereiding

Voor erfgoedgemeenten en ambtenaren die zich voorbereiden op de komst van de Omgevingswet, hebben specialisten van de RCE verschillende publicaties ontwikkeld.

• De Handreiking begrippenkader cultureel erfgoed onder de Omgevingswet dient als handvat voor gemeenten om de begrippen voor cultureel erfgoed eenduidig toe te passen in het omgevingsplan.
• In Minimale acties cultureel erfgoed onder de Omgevingswet staat vermeld wat gemeenten minimaal moeten regelen, en waar rekening mee te houden (zowel voor als na inwerkingtreding van de wet).
• De Handreiking Adviesstelsel Omgevingskwaliteit, een initiatief van de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit (FRK), de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en de RCE, is een handreiking voor het instellen van de gemeentelijke adviescommissie en andere adviseurs voor omgevingskwaliteit.
• Met behulp van de VNG Modelverordening op de gemeentelijke adviescommissie kunnen gemeenten hun bestaande adviesstelsels toespitsen op de Omgevingswet. De modelverordening vormt als juridisch sluitstuk deel 2 van de Handreiking Adviesstelsel Omgevingskwaliteit.
• Het artikelenoverzicht Rijksmonumenten onder de Omgevingswet geeft een actueel beeld van de Omgevingswet en regelgeving op het moment van de inwerkingtreding van de wet.

Aanvullend is op de webpagina's Omgevingsvisie en Omgevingsplan informatie te vinden die helpt bij het opstellen van omgevingsvisie en -plan.