Praktijkvoorbeelden Duurzaamheid van historische gebouwen

De RCE werkt aan veel projecten waarvan anderen kunnen leren en die een inspiratie vormen voor een ieder die te maken krijgt met erfgoed. Om deze inzichten toegankelijk te maken, heeft de RCE een aantal projecten als praktijkvoorbeeld uitgelicht. De praktijkvoorbeelden op deze pagina gaan over projecten die te maken hebben met duurzaamheid.

Het eindresultaat van de gerestaureerde stadsmuur van ijzeroer in Hardenberg
Beeld: ©RCE / Henry van der Wal
Het eindresultaat van de gerestaureerde stadsmuur van ijzeroer in Hardenberg.

Stadsmuur van ijzeroer in ere hersteld

In Hardenberg staat nog een gedeelte van de oude stadsmuur uit 1230. Een uniek monument, omdat het grotendeels is opgebouwd uit ijzeroer. In 2016 stortte de muur gedeeltelijk in. Het bleek al snel een specialistische klus, waarbij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) werd ingeschakeld voor advies. Bijna de gehele muur is weer opnieuw opgebouwd mét behoud van het historisch bouwmateriaal. 

Het gerestaureerde Wönnershoes op landgoed De Kuper bij Enschede.
Beeld: Henry van der Wal
Het gerestaureerde Wönnershoes op landgoed De Kuper bij Enschede.

Van oude vakwerkschuur naar duurzame woonboerderij

Vlakbij Enschede ligt het eeuwenoude landgoed de Kuper. Het hart van het erf wordt gevormd door twee boerderijen, waaronder ‘Het Wönnershoes’, een geheel gerestaureerde, comfortabele en duurzame woonboerderij, een rijksmonument. Maar daar ging wel een grondige verbouwing aan vooraf.

Zicht op de buitenzijde van de Zuiveringshal West op het terrein van de Westergasfabriek
Beeld: ©Westergasfabriek BV
Zuiveringshal West op het Westergasfabriekterrein.

Westergasfabriek van het gas af

De monumenten op het Westergasfabrieksterrein zijn verduurzaamd, door een divers pakket aan maatregelen, met ledverlichting, geïsoleerde daken en gevels, zorgvuldig weggewerkte achterzetkozijnen, warmte-koudeopslag, zonnepanelen en een vergister waarmee organisch afval wordt omgezet in groene energie en compost.

Buitenzijde van veerhuis Landlust voor de restauratie
De buitenzijde van veerhuis Landlust voor de restauratie

Verduurzaming veerhuis Landlust

Het voormalige veerhuis Landlust is volledig energieneutraal gerestaureerd; een unicum voor een rijksmonument. Met de getroffen maatregelen illustreert Landlust de huidige stand van kennis om dit soort monumentale woonhuizen energieneutraal te restaureren.

Luchtfoto van de entree van fiets-experience De Fietser in Ede
Beeld: ©Jan van Dalen / BOEi
De monumentale Westhal van de voormalige ENKA-fabriek is nu verduurzaamd en herbestemd.

Kunstzijdefabriek ENKA wordt fietsexperience

In de uitgestrekte Westhal van de voormalige ENKA-fabriek in Ede kunnen mensen nu terecht voor de ultieme fietservaring. Dankzij 1650 zonnepanelen is dit het eerste energieleverende rijksmonument in Nederland.

Overzichtsfoto van de Hortus Botanicus
De Hortus Botanicus uit 1638 is een van de oudste botanische tuinen ter wereld.

Hermitage en Hortus delen warmte-koudeopslag

Sinds 2016 delen de Hermitage en de Hortus Botanicus dezelfde warmte-koudeopslag (WKO). Door middel van ondergrondse buizen wisselen de twee instellingen warmte en kou uit.

De generator die nu in de waterloop staat
Tegenwoordig wordt door de molen opgewekte energie omgezet in warmte.

Oude molen wordt moderne windturbine

De 19de-eeuwse molen De Hersteller in Sintjohannesga functioneert sinds kort als windturbine. De molen werd geïsoleerd en wekt met een nieuw soort generator energie op.

Aanzicht gerenoveerde witte Molukse kerk in Appingedam
Aanzicht gerenoveerde Molukse kerk in Appingedam.

Molukse kerk aardbevingsbestendig

De Molukse kerk Eben Haëzer in Appingedam is aardbevingsbestendig gemaakt. Daarnaast is het rijksmonument gerestaureerd, verduurzaamd en heeft het er een publieksfunctie bij gekregen.