Oude molen De Hersteller wordt moderne windturbine
De 19de-eeuwse molen De Hersteller functioneert sinds kort als windturbine. De molen werd geïsoleerd en wekt met een nieuw soort generator energie op.
Vlak bij Heerenveen in Sintjohannesga staat rijksmonument De Hersteller: een achtkante bovenkruier, gebouwd in 1857. Samen met vijf andere molens maalde De Hersteller de Sintjohannesgaaster Veenpolder droog. In de jaren dertig van de vorige eeuw nam een elektrisch gemaal deze functie over en zijn de andere molens verdwenen. Sindsdien bleef De Hersteller functioneren als woonhuis, maar erg comfortabel wonen was het niet: binnen werd het niet warmer dan 16 graden. Dankzij een subsidie konden de bewoners maatregelen nemen om de molen te isoleren en te transformeren tot een moderne windturbine.
Er zijn bijna geen monumenten lastiger te isoleren dan molens. De raampjes zijn klein, de wanden schuin en een groot deel van het wand- en dakoppervlak bestaat uit rietdekking. Toch is het hier gelukt om De Hersteller zo goed te isoleren dat de molenaar binnen zelfs het draaien van de wind nauwelijks meer kan horen. Dit resultaat is te danken aan een combinatie van ingrepen. In de ramen is dubbel glas geplaatst, met aan de buitenzijde getrokken monumentenglas. Als isolerend gas is voor krypton gekozen. Dat heeft een hogere isolatiewaarde dan het meer gebruikelijke argon. Ook zijn er nieuwe luiken voor de ramen geplaatst, die gereconstrueerd zijn aan de hand van de 19de-eeuwse bestektekeningen. De koningsspil is voorzien van een omhullende koker en onder de vloeren zijn een soort ballonnen van folie aangebracht. Zelfs de stopcontacten zijn geïsoleerd en voorzien van een bakelietachtig uiterlijk waardoor ze aansluiten bij het monumentale karakter van de molen.
Nieuwste technologie voor zelfvoorzienende molen
Om de molen zelfvoorzienend te maken, is de nieuwste technologie gebruikt. Via internet konden de meest gunstige leveranciers worden gevonden; de generator kwam uiteindelijk uit China en de warmtegenerator – voor het eerst toegepast in een molen – uit de Verenigde Staten. Deze generator van 1100 kilo kreeg een plaats in de kelder. Daar was namelijk een goot om het water uit de polder naar de boezem te pompen. Deze bood ruimte om een grote generator te plaatsen zonder afbreuk te doen aan het monumentale karakter van de molen. De tussenvloer is voor de zekerheid brandwerend gemaakt. Het aantal omwentelingen van de wieken is cruciaal voor de energieopbrengst. De molen moet daarom zoveel mogelijk draaien. Om het binnenwerk bestand te maken tegen de vele omwentelingen, is de bonkelaar vervangen door een nieuw exemplaar.
"Het leek me ideaal om met de molen, die wel draaide maar geen functie had, zelf stroom op te wekken."
Elektriciteit opwekken met windturbinetechniek
Elektriciteit opwekken met een oude molen is geen nieuw fenomeen. Al in de jaren vijftig werd hiermee geëxperimenteerd, echter met weinig succes. Inmiddels is de windturbinetechniek zodanig voortgeschreden, dat er machines bestaan die geschikt zijn om met een monumentale molen stroom op te wekken: permanente magneetgeneratoren. Zo’n generator staat ook in De Hersteller. Hiermee is De Hersteller de eerste historische molen in Nederland die succesvol is omgebouwd tot windturbine. Met oog voor het monumentale karakter van het gebouw.