Kaart wederopbouw

De architectuur en stedenbouw uit de periode 1940-1965 vertegenwoordigt een periode van herstel van oorlogsschade en van schaarste, maar ook van optimisme en vernieuwing. Kenmerk voor deze naoorlogse jaren is de introductie van nieuwe materialen, nieuwe verkavelingspatronen, een nieuwe wijkopbouw en een steeds belangrijkere rol voor het verkeer. Meer informatie leest u onder het onderwerp Wederopbouw.

Wat levert het op

Door stedelijke vernieuwing staat de architectuur en stedenbouw uit deze periode steeds vaker onder druk. Ook op het platteland staan (grote) veranderingen voor de deur: schaalvergroting als gevolg van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid en de forse afname van het aantal agrarische bedrijven. De kaart helpt gemeenten om de kernkwaliteiten van wederopbouwgebieden en -gebouwen te behouden en waar mogelijk te versterken.

30 aandachtsgebieden

Op basis van onderzoek naar de wederopbouwperiode is een lijst van ruim 250 gebieden uit de periode 1940-1965 opgesteld. Hieruit zijn 30 gebieden geselecteerd die vanwege hun cultuurhistorische waarde van nationaal belang zijn. Er is onderscheid gemaakt tussen 3 gebiedstypen:

• wederopgebouwde kernen (herstel oorlogsschade);
• naoorlogse woonwijken;
• landelijk gebied.

De kaart toont de situatie van de 30 gebieden in 1930, 1970 en 2010. Wanneer er sprake is van oorlogsschade (de wederopbouwkernen) is er ook een schadekaart opgenomen die de situatie in 1945 laat zien.

Wederopbouwmonumenten

De kaart bevat ook zo'n kleine 200 panden die door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed zijn onderzocht en gewaardeerd en die nu de status van rijksmonument hebben.

Bouwsystemen

In naoorlogse wijken werd gebruikgemaakt van verschillende bouwsystemen, waarvan Airey, Bruynzeel, Muwi en Welschen tot de bekendeste behoren. Tussen 1948 en 1970 is circa een half miljoen woningen met systeembouw gerealiseerd.

Bouwen met een bouwsysteem was een uitkomst voor de wederopbouwperiode, waarin de wijkgedachte tot bloei kwam en de blik op de toekomst was gericht. Van 14  wederopbouwwijken en uitbreidingswijken waar de systeemwoning werd toegepast, is onderzocht welk systeem werd gebruikt, wat de specifieke kenmerken zijn en hoe ze te herkennen zijn. Vervolgens zijn deze in kaart gebracht. De kaartlaag biedt de mogelijkheid om in te zoomen op wijkniveau en om te selecteren per systeemsoort.

Gebruik van de kaart

De kaart is bedoeld voor beleidsmakers, erfgoedspecialisten en andere geïnteresseerden. 

De kaart is toegankelijk als GIS-bestand en  als view- en een downloadservice (WMS en WFS) beschikbaar bij het Nationaal Georegister.

Door wie

Deze kaart is ontwikkeld door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed in het kader van de Visie Erfgoed en Ruimte