Eindpublicatie programma Maritiem Erfgoed Internationaal gepresenteerd

In de periode 2017-2021 heeft de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) met het programma Maritiem Erfgoed Internationaal een stevige basis gelegd voor maritiem erfgoedbeheer. Recent verscheen het eindrapport waarin het opgezette beleid, activiteiten en resultaten zijn beschreven.

Duikers onderwater bij een wrak
Beeld: ©RCE / Martijn Manders
Duikers onderzoeken scheepsresten in Cuba die mogelijk een relatie hebben met de vloot van Admiraal Cornelis Jol, waarvan verschillende schepen tijdens een storm in 1640 vergingen

Het programma had als doel om, in samenwerking met partners, een effectief beheer van Nederlandse scheepswrakken in buitenlandse wateren op te zetten en uit te voeren, om de opgedane data en kennis beschikbaar te maken voor anderen, en om begrip te kweken voor het verleden en ruimte te scheppen voor verwondering. De noodzaak voor internationaal afgestemd beleid en uitvoering daarvan is de hoeveelheid Nederlandse scheepswrakken die over de wereld verspreid liggen. Dat zijn er voor zover bekend ruim 1600, zo blijkt uit een recente wrakkentelling.

Dit maritiem erfgoed vertelt ons wie we zijn. Met maritiem archeologisch en cultuurhistorisch onderzoek komen naast tastbare resten ook de verhalen boven water. Dat levert waardevolle kennis en belangrijke inzichten op over momenten in onze geschiedenis. De informatie die wij nu verzamelen, geeft input voor het debat over ons verleden en actuele thema’s in het heden.

Zonder verantwoord beheer verdwijnen deze wrakken. Waardevol maritiem erfgoed moet daarom actief worden bewaard voor huidige en toekomstige generaties. Daar zorgde het programma Maritiem Erfgoed Internationaal voor, en het beleid en de werkzaamheden worden inmiddels voortgezet binnen de reguliere taken van de RCE.

Resultaten in het kort

In het programma zijn vindplaatsen in kaart gebracht en onderzocht, zijn keuzes gemaakt over beheer en bescherming, en is kennis ontsloten en uitgewisseld. Daarbij werkte het programma intensief samen met overheden van kuststaten, internationale organisaties, ambassades, maritiem archeo­logen, duikers en vrijwilligers. Zonder deze samenwerking is verantwoorde en duurzame zorg van Nederlands maritiem erfgoed wereldwijd niet mogelijk. Ontwikkelingen als 3D-visualisatie en methoden als oral history brengen de maritieme geschiedenis en de wrakken op de zeebodem tot leven en verbinden deze met onze huidige tijd. Maritiem-erfgoedbeheer gebruikt dankzij het programma nieuwe technieken als forensic marking om scheepswrakken onder water te beschermen. Als wetenschap blijft maritieme archeologie in ontwikkeling. Daarom blijft training en opleiding samen met hogescholen en universiteiten ook hoge prioriteit houden. De RCE wil een betrouwbare kennispartner zijn, die uitwisseling van kennis en ervaring stimuleert en expertise verbindt met een luisterend oor. De gegevens in de Maritime Stepping Stones (MaSS)-database van wrakken zijn dan ook voor iedereen toegankelijk, en eind 2022 zijn verschillende protocollen gepubliceerd die ondersteunen in het maken van keuzes bij maritiem erfgoedbeheer.

Het eindrapport is te downloaden via de pagina Publicaties.