Veel animo voor kerkenvisies: al 47 aanvragen in 2019

Hoe geven we onze kerkgebouwen een duurzame toekomst? Een actuele vraag voor veel gemeenten in Nederland nu het kerkbezoek terugloopt. Om de markante gebouwen te behouden gaan steeds meer gemeenten daarom aan de slag met een kerkenvisie. Van 2019 t/m 2021 kunnen gemeenten hiervoor bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed financiële steun aanvragen. Tot nu toe hebben 47 gemeenten dit gedaan, waarvan 15 het aangevraagde bedrag inmiddels kregen toegekend. De overige 32 gemeenten ontvangen dit najaar bericht over hun aanvraag.

Het opstellen van een kerkenvisie gebeurt in dialoog tussen de burgerlijke gemeente, kerkeigenaren, inwoners en erfgoedorganisaties. Men gaat met elkaar in gesprek over de toekomst van álle kerkgebouwen in hun gemeente. Monumentaal en niet-monumentaal, nieuw en oud. Welke blijven er als kerk fungeren, welke kerkgebouwen worden geschikt gemaakt voor nevengebruik en welke leegstaande krijgen een andere functie? Maar ook kunnen partijen afspraken met elkaar maken over de wijze waarop men met elkaar het gesprek aangaat als er kerken gesloten of verkocht worden.

Luchtfoto van het stadscentrum van Amersfoort met de beeldbepalende torens en kerken. Foto Siebe Swart, 2017.
Beeld: ©RCE / Siebe Swart, 2017
Amersfoort, stadscentrum met beeldbepalende torens en kerken.

Snel van start

Het enthousiasme om met een kerkenvisie aan de slag te gaan is groot. Een van de gemeenten die aan een kerkenvisie werkt is Alkmaar. Carolien Roozendaal, gemeentelijk bouwhistoricus en projectleider kerkenvisie, vertelt: “Omdat het college van B&W de zorg voor het religieus erfgoed heeft benoemd in het coalitieakkoord, konden we met ons team snel van start gaan met de kerkenvisie. We zijn dit voorjaar begonnen met het voeren van kennismakingsgesprekken met kerkbesturen. We leggen in de eerste fase nadruk op het in beeld brengen van de zorgpunten in onze gemeente op het gebied van religieus erfgoed en op het bouwen van een goede vertrouwensband met alle betrokken partijen. Zo werken we met elkaar naar een breed gedragen kerkenvisie.”

Aanvragen van financiële steun  

De komende drie jaar is 9 miljoen euro beschikbaar in de vorm van een decentralisatie-uitkering, een uitkering van het Rijk aan lagere overheden, via het Gemeentefonds. Gemeenten kunnen het hele jaar door een decentralisatie-uitkering aanvragen. Deze aanvragen verlopen via de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Elke Nederlandse gemeente kan eenmalig in de periode 2019-2021 een aanvraag indienen.