Kampeervereniging Aardenburg - vakantie als erfgoed
De gemeente Beverwijk wil woningen bouwen op het terrein van kampeervereniging Aardenburg in Wijk aan Zee. In hun strijd om het voortbestaan kwam bij de bewoners van Aardenburg het besef dat zij hun kampeergemeenschap ervaren als immaterieel erfgoed. Op het vakantiepark gaan veel huisjes al decennialang over van de ene generatie op de andere. Daaruit is een hechte gemeenschap ontstaan.
Van generatie op generatie
Sylvia Borg komt haar hele leven al op Aardenburg. Haar ouders namen haar als baby mee tijdens hun eerste verblijf op Aardenburg in de zomer van 1960. "Met mijn ouders en mijn broers verbleven we de hele zomervakantie in het huisje van mijn opa en oma", vertelt ze. "Mijn ouders hebben dat huisje later overgenomen en toen ik zelf kleine kinderen had, hebben wij als gezin ook een huisje op Aardenburg gekregen, naast het huisje van mijn ouders. Na hun overlijden is dat huisje weer doorgegeven aan mijn kinderen."
"Het Aardenburggevoel, dat is een enorm gevoel van vrijheid"
Op Aardenburg staan 77 huisjes, met een oppervlak van acht bij drie of acht bij vier meter. De huisjes zijn eenvoudig, met basisvoorzieningen als gas en licht, zonder luxe. De meeste eigenaren komen uit Amsterdam of Zaandam. "Bij de oprichting van de kampeervereniging in 1947 is besloten dat eigenaren hun huisjes niet zomaar mogen verkopen", vertelt Borg. "Alleen leden van de vereniging kunnen een huisje kopen en de prijs is gereguleerd. Die is daardoor heel laag, waardoor een huisje bereikbaar is voor iedereen, ook voor mensen met lagere inkomens. Eigenaren mogen hun huisje wel altijd aan hun kinderen of kleinkinderen doorgeven."
Feestdag voor kinderen
Door de eigenzinnige opzet van de vereniging is op Aardenburg een hechte gemeenschap ontstaan van families die elkaar al generaties lang kennen van hun vakanties. Het onderlinge contact en de vertrouwdheid zijn belangrijke elementen in de kampeertraditie. Daar horen ook rituelen bij, zoals de jaarlijkse feestdag voor kinderen. "Die is heel belangrijk voor de camping, het samenbindend effect ervan is heel groot. Iedereen doet mee en kijkt ernaar uit", aldus Borg. "We zijn echt de hele dag bezig en iedereen is vrolijk en ontmoet elkaar." Bijzonder is dat jongeren ook meedoen, tot 17-18 jaar als deelnemer, daarna helpen ze vaak als coach of op een andere manier.
Slecht nieuws van de gemeente
De Aardenburgse traditie dreigt ruw verstoord te worden: de gemeente Beverwijk is als eigenaar van de grond waarop het kampeerterrein staat van plan daar huizen te gaan bouwen. Dat zou het einde van Aardenburg betekenen, vreest Borg. Daarom is zij lid van het actiecomité dat Aardenburg voor de ondergang wil behoeden. De Aardenburgers hebben gedemonstreerd, handtekeningen verzameld en er loopt een rechtszaak. Om duidelijk te maken wat Aardenburg voor de bewoners betekent, meldde Borg het kampeerterrein bovendien ook aan bij het Netwerk Immaterieel Erfgoed.
Immaterieel erfgoed maakt waarde zichtbaar
Borg vertelt: "Toen we een keer met een aantal bewoners bij elkaar zaten, na het jaarlijkse kinderfeest, zei iemand: 'Eigenlijk is dit erfgoed, zoals we hier met elkaar omgaan, met al die mensen die hier al hun hele leven komen.' Toen ben ik eens gaan bellen met het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed. Ik heb Aardenburg daarna aangemeld bij het netwerk. De status van immaterieel erfgoed helpt ons om goed zichtbaar te maken wat wij bijzonder vinden aan Aardenburg. Het maakt de waarde ervan gemakkelijker uit te leggen."
Waarom past Kampeervereniging Aardenburg bij het Verdrag van Faro?
Kampeervereniging Aardenburg is een hechte gemeenschap van mensen die hun eigen manier van vakantie vieren hebben ontwikkeld op een kleinschalig kampeerterrein in Wijk aan Zee. De huisjes op het terrein gaan door de verenigingsvoorschriften veelal binnen families over van generatie op generatie. De bedreiging van deze manier van leven door de mogelijke opheffing van het park door de gemeente, heeft de bewoners doen beseffen hoeveel waarde het leven op Aardenburg voor hen heeft. Om die waarde goed te omschrijven hebben zij hun kampeergemeenschap uit eigen beweging aangemeld bij het Netwerk Immaterieel Erfgoed.
De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en Faro
De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) ziet projecten en initiatieven als Kampeervereniging Aardenburg als voorbeeld van de Faro-werkwijze. Het Verdrag van Faro stelt niet het erfgoed maar de mens centraal en draagt als titel 'de waarde van erfgoed voor de samenleving'. De RCE is van mening dat participatie en initiatieven uit de samenleving een vanzelfsprekend onderdeel van de erfgoedpraktijk moeten zijn.