Gevelisolatie bij monumenten: het ontwerp

Het isoleren van historische gevels vraagt om een zorgvuldige aanpak.

Daarom is het belangrijk een passend isolatieontwerp op te stellen waarbij je de plaatsing van de isolatie het isolatiesysteem en het isolatiemateriaal bepaalt.

Er zijn drie plaatsingsmogelijkheden van de isolatielaag. 

De eerste is plaatsing aan de buitenzijde van de gevel. 

Dit is bouwfysisch de beste keuze, omdat hierbij de constructie binnen de thermische schil valt.

Maar isolatie aan de buitenzijde heeft grote gevolgen voor het aanzicht waardoor dit bij historische schoonmetselwerkgevels meestal geen optie is.

De tweede optie is het isoleren van de spouw maar historische gevels zijn
vaak massief of hebben een smalle spouw wat isolatie risicovoller
maakt.

De derde plaatsingsmogelijkheid is isolatie aan de binnenzijde van de
gevel. Dit komt veel voor en vraagt om een passend isolatiesysteem.

Hierbij is het belangrijk om rekening te houden met de historische
detaillering en cultuurhistorische waarden aan de binnenzijde van de
muur zoals stucplafonds waardevolle wandafwerkingen of lambriseringen. 

Soms biedt een geringe isolatiedikte een oplossing.

Isolatie aan de binnenzijde zorgt ervoor dat de gevel kouder wordt en
minder goed droogt. 

Dit kan nadelig zijn voor opgelegde balkkoppen.

Bij isolatie aan de binnenzijde zijn er in de basis twee isolatiesystemen. 

De bouwkundige inspectie bepaalt de meest geschikte keuze.

Het eerste isolatiesysteem is ‘dampdichte isolatie’ middels een dampremmende folielaag aan de warme zijde van het isolatiemateriaal die voorkomt dat damp uit de binnenruimte in de gevelconstructie dringt en schade veroorzaakt.

Deze folie moet een zeer hoog waterdampdiffusieweerstandsgetal hebben.

Dit systeem kent een goede isolatiewaarde is makkelijk te plaatsen en is ook geschikt voor houten gevels.

Dampdichte isolatie is minder geschikt voor dampdichte gevels gevels
die vorstgevoelig zijn of gevels die te maken hebben met een hoge regenbelasting.

Risico’s zijn niet uitgesloten wanneer de gevel veel regenwater opneemt er veel schaduwval is of houten vloerbalken in de gevel zijn opgelegd.

Dit systeem wordt luchtdicht en bij voorkeur zonder holtes uitgevoerd met
een volledig dampdicht scherm aan de binnenzijde. 

Aansluitingsdetails, zoals ramen, zijn hierbij een aandachtspunt.

Het tweede isolatiesysteem is ‘dampopen capillair actieve isolatie’ dat
damptransport toelaat.

Condensatie kan plaatsvinden in de constructie en droogt voornamelijk naar binnen. 

Dit systeem heeft een grote buffercapaciteit voor water kan vocht weer afgeven aan de binnenzijde omdat het isolatiesysteem altijd dampopen is en is geschikt voor gevels met een hoge regenbelasting en opgelegde balkkoppen in de gevel.

Check het materiaal op een laag waterdampdiffusieweerstandsgetal en op een hoge water waterabsorptiecoëfficiënt zodat het genoeg vochtvasthoudend vermogen heeft.

Dampopen capillair actief isolatie is doorgaans duurder dan dampdichte
isolatie en is geschikt voor steenachtige constructies en niet voor
houten gevels.

Wanneer je de plaatsing en het isolatiesysteem hebt gekozen de materiaaleigenschappen hebt gecheckt en de benodigde vergunningen hebt aangevraagd is het isolatieontwerp gereed voor uitvoering. 

Hier leerje meer over in de volgende aflevering: ‘Gevelisolatie bij monumenten: de uitvoering’.