Onderhoud en beheer

Het in stand houden van begraafplaatsen is geen gemakkelijke opgave en kan voor dilemma’s zorgen. Dat is zeker het geval bij een begraafplaats waar nog volop begraven wordt. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) kan daarbij adviseren en stelt voor bepaalde werkzaamheden subsidie beschikbaar.

Bij een begraafplaats zijn veel belanghebbenden betrokken. Rechthebbenden en nabestaanden moeten de graven van hun familie gemakkelijk kunnen bezoeken. Maar mag een grindpad zomaar vervangen worden door een asfaltpad? Vaak zijn dit soort grote wijzigingen niet toegestaan. Ook komen dergelijke vernieuwingen niet in aanmerking voor subsidie, terwijl voor het onderhoud van een padenstelstel wel subsidie mogelijk is.

Al te strikte regels voor instandhouding kunnen ervoor zorgen dat rechthebbenden en nabestaanden hun rouw niet meer kunnen beleven zoals zij dat wensen. Het is dus belangrijk aan deze belanghebbenden uit te leggen waarom er zulke regels zijn en hoe zij zelf kunnen bijdragen aan het in stand houden van een historische begraafplaats. De RCE kan helpen bij het opstellen van een visie en tips geven over de communicatie.

roodgekleurde grafsteen met grijs kruis vol met groen mos
Soms is niets doen de beste keuze. Het mos op dit grafmonument van kunststeen laat zich er zo afvegen. Het is de vraag of dat nodig is.

Verwering en onderhoud

Om de waarde van een object te beschermen, moeten we van de fysieke staat zoveel mogelijk bewaren. Daarvoor is niets doen soms de beste keus. Dat kan gelden voor natuursteen, beton of baksteen. Het object verweert en wordt mogelijk minder goed leesbaar door algen en mossen, maar daaronder blijft het intact. Dat geldt niet voor elk materiaal. Metaal gaat roesten en verdwijnt op den duur. Goed onderhoud en conservering is dus belangrijk bij materialen als metaal en hout.

Controle

In het beheer is een controle op de staat van grafmonumenten van groot belang. Dit kan de beheerder doen, maar kan ook uitbesteed worden aan een adviesbureau of aan daarvoor opgeleide vrijwilligers. De RCE gaat hierbij uit van het principe dat preventie beter is dan achteraf hoge kosten wanneer het verval te groot is geworden.

Subsidie

Voor onderhoudswerkzaamheden aan begraafplaatsen kan de beheerder subsidie aanvragen. De Subsidieregeling instandhouding monumenten (Sim) is van toepassing op hovenierswerk als de groenaanleg beschermd is of onderdelen daadwerkelijk genoemd zijn in de aanwijzing. Bijvoorbeeld groot onderhoud aan hagen, beplanting, de padenstructuur, waterlopen en vijvers.

Gebouwde objecten binnen een groenaanleg, zoals bruggen, gedenkmonumenten, grafmonumenten en muren komen als zelfstandig onderdeel voor subsidie in aanmerking, mits duidelijk is dat ze expliciet beschermd zijn.

Zie ook Subsidie instandhouding rijksmonumenten

tussen de struiken en bomen door is een burg te zien die lijkt alsof die van hout gemaakt is.
Vooral op begraafplaatsen in de landschapsstijl kan men objecten als bruggen verwachten, zoals hier op de gemeentelijke begraafplaats Kleverlaan in Haarlem.