RCE start programma voor behoud erfgoed van na 1965

Staatssecretaris Gunay Uslu heeft de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) de opdracht gegeven om een aanwijzingsprogramma voor de periode 1965 – 1990, het zogenaamde Post 65 erfgoed, op te starten. Vanwege de grote ruimtelijke opgaven waar Nederland anno 2023 voor staat en de impact daarvan op het erfgoed, is door de staatssecretaris besloten dat een aanwijzingsprogramma Post 65 nu nodig is. Post 65 erfgoed kan zo een positieve en inspirerende rol spelen in die transitie waar we de komende jaren mee te maken krijgen.

Samen met de RCE zijn ook belangenorganisaties en lokale overheden bezig zich een beeld te vormen van Post 65 erfgoed. Dat is belangrijk, omdat ook deze periode karakteristiek en uitzonderlijk erfgoed kent, dat de moeite waard is te behouden voor toekomstige generaties. De aandacht voor dit erfgoed wordt bovendien dringend, omdat er steeds vaker sprake is van sloop van gebouwen uit deze periode.

Nu is er nog geen goed overzicht van waardevolle gebouwen en objecten uit de betreffende periode. Door de opdracht van de staatssecretaris kunnen deze en andere relevante vragen omgezet worden in concrete acties voor Post 65 erfgoed bij de RCE.

[Tekst gaat verder onder de afbeelding]

Zicht op het interieur van een kantoorpand waar mensen aan het werk zijn.
Beeld: ©RCE / Ronald Tilleman
Centraal Beheer Apeldoorn interieur 2012. Architect Herman Herzberger.

Leren van erfgoed

Een belangrijke reden om nu met deze erfgoedperiode aan de slag te gaan, is de vraag op welke manier dit erfgoed kan bijdragen aan oplossingen voor grote actuele kwesties zoals de woningnood, de energie- en klimaatcrises en burgerparticipatie. Kijk naar de kenmerkende bloemkoolwijken en woonerven in deze periode. Voor het eerst kregen bewoners vergaande inbreng bij de ontwikkeling van hun woonwijken. Zij kregen hun gewenste veilige straten met ruimte voor groen en spelen. Parallellen met de huidige behoefte aan meer burgerparticipatie bij de inrichting van de leefomgeving zijn inspirerend en duidelijk.

Typisch Post 65

In deze periode ontstonden gebouwen, diensten en objecten die we nu als gewoon beschouwen, maar die destijds nieuw waren. Door nieuwe typen woonwijken waarin velen een eigen tuintje met schuurtje kregen, kwamen er de eerste tuincentra, de eerste doe-het-zelf winkels en de eerste woonboulevards. Van de huidige woningvoorraad is 25 procent in deze periode gebouwd. De meeste Nederlanders zijn opgegroeid in Post 65 huizen of gingen naar een school uit de Post 65 periode. De democratisering van cultuur zorgde ervoor dat elke gemeente een eigen theater of cultureel centrum kreeg, soms in de vorm van multifunctionele gebouwen. Globalisering, internationalisering en nieuwe migratiestromen zorgden dat oude wijken een nieuw karakter kregen en moskeeën en migrantenkerken werden gebouwd.

[Tekst gaat verder onder de afbeelding]

Een rij woningen met puntdaken met op de voorgrond een plein met bankjes.
Beeld: ©RCE
Kasbah Hengelo. Architect Piet Blom.

Verwaarloosd of geliefd

Post 65 erfgoed is echter nog lang niet altijd geliefd bij de burger. Zichtbare materialen uit deze periode zoals beton, Trespa-platen en kunststof roepen doorgaans eerder afschuw op dan dat ze doen denken aan de noodzaak tot behoud. Het risico is dat potentieel erfgoed verdwijnt, waar de samenleving later spijt van krijgt. Veel gebouwen en wijken, maar ook parken naderen een leeftijd dat ze toe zijn aan renovatie, waarbij ook de energie- en milieutransitie ingepast moeten worden. Daarbij is het streven om niet alleen exceptionele objecten te beschermen, maar juist ook alledaagse Post 65 objecten en gebieden.

Samenwerking

Staatssecretaris Uslu geeft aan dat het programma Post 65 een gezamenlijke verantwoordelijkheid is. Om lokale overheden en belangenorganisaties daarmee te helpen heeft de RCE een Handreiking borging Post 65 opgesteld. Deze helpt bij het waarderen van Post 65 erfgoed.