Nieuw bos op oude plekken?

De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) heeft overzichten gemaakt van plaatsnamen die naar bossen verwijzen en van historische bronnen die specifieke bossen noemen.

Onder het kopje ‘verdwenen middeleeuws bos’ zijn die nu te vinden op de kaart Groen Erfgoed. Daar staat bovendien aanvullende informatie, ook over historische bostypen.

Nut

Zoals beloofd in het Klimaatakkoord hebben het Rijk en de Provincies in 2020 een ‘Bossenstrategie’ gemaakt. 37.000 hectare extra bos in 2030, dat is een van de uitdagende doelen. Provincies en terrein-beherende organisaties proberen dit te realiseren. Maar waar?

Plaatsen waar in het verleden bos stond, zijn interessant voor de aanplant van nieuw bos. Want zo kan men het nieuwe bos iets van historische logica en authenticiteit geven. Iets ergens terugbrengen kan bovendien interesse en lokale betrokkenheid stimuleren, en draagvlak. Zo kan de naam van een verdwenen bos worden afgestoft, en worden benut om nieuw bos identiteit en publiciteit te geven.

[Tekst gaat verder onder foto]

Foto gemaakt in natuurgebied het Voltherbroek in Overijssel met op de voorgrond water en op de achtergrond bomen.
Beeld: ©Staatsbosbeheer / Marco van de Burgwal
Moerasbos in het Voltherbroek

Soorten historische bossen

Er waren vroeger verschillende soorten bos. Dat had te maken met landschappelijke verschillen, maar ook met variatie in de manier waarop men  bossen gebruikte. Die soorten bos hadden verschillende namen: ‘holt’/’hout’, ‘wold/wald’, ‘loo’, ‘laar’, ‘rode’/’rade’ en nog veel meer. In bossen met ‘holt’- of ‘hout’ in de naam bijvoorbeeld, stonden nog hoog opgaande bomen die gebruikt werden als bouwhout. En ‘laar’ verwijst naar een afgeperkte open plek in een bos waar vee werd geweid. Deze historische variatie kan inspirerend zijn. Niet alleen voor de samenstelling en structuur, maar ook voor de functies van nieuwe bossen. Bovendien kan men er de identiteit van regio’s mee accentueren.

Overzichten niet compleet

Op basis van de RCE data heeft de provincie Noord-Brabant onlangs al een eigen interactieve bosplaatsnamenkaart ontwikkeld. Die moet helpen om de Brabantse opgave wat betreft de Bossenstrategie te realiseren. Onder meer door lokale interesse in verdwenen bossen te stimuleren.

Bij het zoeken van locaties voor nieuwe bossen maken Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten inmiddels ook al gebruik van boshistorische gegevens die deels door de RCE zijn geleverd.

De overzichten zijn beslist niet compleet. Aanvullingen? Geef ze door aan: b.groenewoudt@cultureelerfgoed.nl.