Hoop op nieuw leven

Weblog

Het schilderij lijkt op het eerste oog een staaltje realistische erotiek weer te geven maar verbeeldt het oudtestamentische Bijbelverhaal van Lot en zijn dochters.

Een naakte vrouw zit schrijlings op een wat oudere bebaarde man, die met zijn ogen dicht op een bed ligt, daarachter zit een tweede vrouw, gekleed, die haar arm om de eerste vrouw houdt.
B.E. (Bernardien) Sternheim (1948), Lot en zijn dochters, 1980, olieverf op doek, 103 x 123 cm, inv.nr. BK73566

Vanwege het losbandig gedrag van de inwoners van Sodom stak God de stad in brand en liet alleen Lot, zijn vrouw en hun twee dochters vluchten. Tegen Gods gebod in keek de moeder om en veranderde als straf in een zoutpilaar zodat Lot en zijn dochters de enigen waren die het inferno overleefden. De vrouwen realiseerden zich dat er geen man meer zou zijn die hun een nageslacht zou kunnen geven, behalve hun vader. ‘Nog diezelfde nacht gaven ze hun vader wijn te drinken, en de oudste sliep met haar vader, zonder dat hij er ook maar iets van merkte dat ze bij hem kwam en weer wegging’ (Genesis 19 vers 30-38). De volgende nacht deed de jongste dochter hetzelfde en beiden baarden een zoon: de stamvaders van de Moabieten en de Ammonieten.

Lots geschiedenis werd door de eeuwen niet alleen veelvuldig afgebeeld in de schilder- en beeldhouwkunst, maar ook verwoord in de literatuur en verwerkt in muziekstukken. De gemeenschap van de dochters met hun vader werd echter door maar enkele kunstenaars expliciet verbeeld. Een van hen is Bernardien Sternheim. De Amsterdamse kunstenares maakte een serie schilderijen met Bijbelse onderwerpen, waarvan dit er één is.

Ze voorzag het precaire verhaal naast antiek aandoende elementen, zoals de bekleding van het bed en de haardracht van de liggende vrouw, ook van eigentijdse kenmerken als het zonnejurkje en de geplisseerde gordijnen. Hoewel de incestueuze gebeurtenis het gevolg is van een verwoeste stad geeft het ook hoop op nieuw leven.