12 december Archeologieplatform - Oeroud erfgoed ontrafeld

Activiteitendata

  • Datum
  • Tijd -
  • Locatie RCE, Smallepad 5, Amersfoort + online

Zet in mijn agenda

Tijdens deze middag staat het landschaps-archeologische onderzoek van een zeer rijke Neanderthaler-vindplaats in Esbeek-Diessen (Noord-Brabant) centraal.

Hoe zag het landschap er destijds in de laatste ijstijd, circa 52.000-40.000 jaar geleden, uit? Wat vinden we van de activiteiten van Neanderthalers terug? En wat leert het onderzoek ons over een goede omgang met dit type vindplaatsen in de cyclus van de archeologische monumentenzorg?

De vindplaats bevat een uitzonderlijk grote en rijke verspreiding van stenen artefacten verzameld van akkers. Onder de bouwvoor bevinden zich de restanten van een dooimeerlandschap van heuveltjes en ondiepe waterlocaties. Dit ‘Neanderthaler-landschap’ is in de loop der tijd vervormd en afgevlakt door ijstijdprocessen en landbouw, met grote gevolgen voor de gaafheid en informatiewaarde. In de afgelopen twee decennia zijn ook elders belangrijke Neanderthaler-vindplaatsen ontdekt, bijvoorbeeld in Assen-Peest, Den Bosch, Reusel en Ulicoten. Dit roept ook een andere vraag op: leefde de Neanderthaler hier echt ‘aan de rand van de oerwereld’? Of moet ons beeld van marginale Neanderthaler-bewoning wellicht worden herzien?      

Aanmelden

Programma

Tijd Onderdeel
13.00 Inloop aan het Smallepad 5, Amersfoort
13.20 Digitale inloop
13.30 Welkom en inleiding door Eelco Rensink, dagvoorzitter, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE)
13.35 Copy-Peest. Hoe een veldverkenning in 2007 het beginpunt was van hernieuwd onderzoek naar Neanderthalers in Nederland
Marcel Niekus, Stichting Stone, Universiteit Leiden
14.00 Het Brabantse landschap in het Pleniglaciaal. De ruimere context van Esbeek-Diessen
Jeroen Schokker, TNO-Geologische Dienst Nederland, Vrije Universiteit Amsterdam
14.25

Geofysische kartering van een Neanderthaler-landschap in Esbeek-Diessen
Jeroen Verhegge, Universiteit Gent 
Phillipe De Smedt, Universiteit Gent

14.45 Kijken onder de bouwvoor. De complexe bodemopbouw in boringen, profielen en vlakken
Jan-Willem de Kort, RCE
15.05 Pauze
15.30 Sedimentologische en geochemische aanwijzingen voor de aanwezigheid van talik en de vorming van dooimeren in het pleniglaciale thermokarstlandschap
Bertil van Os, RCE
15.50 OSL-dateringsresultaten Esbeek-Diessen; licht in de duisternis?
Jakob Wallinga, Wageningen University & Research
16.10 De oppervlaktecollectie van Esbeek-Diessen
Piet van Gisbergen, vrijwilliger in de archeologie
16.20 Een Neanderthaler-hotspot in een periglaciaal dooimeerlandschap
Eelco Rensink, RCE
16.40 Vragen en discussie
16.55 Aanbieding onderzoeksrapport en afsluiting
Voor de aanwezigen wordt er na afloop een drankje geschonken