Interview Kees Bakker, Oude Ambachten & Speelgoed Museum, 2022
Kees Bakker heeft zijn hele leven ‘oude spulletjes’ verzameld. Inmiddels heeft dat geresulteerd in een museum: het Oude Ambachten & Speelgoed Museum in Terschuur. In dit museum zijn gereedschappen, werktuigen en producten te zien van 160 verschillende ambachten.
In een interview met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) vertelt deze bijzondere verzamelaar wat zijn drijfveren zijn.
De RCE interviewt kunstenaars over de makelij van hun kunstwerken en verzamelaars over de achtergronden van hun verzamelingen. Zo worden getuigenissen uit de eerste hand in geluid en beeld voor het nageslacht bewaard. Voor het gestructureerd afnemen en opslaan van dit soort interviews ontwikkelen we handvatten in het project Collectie-interviews, binnen het RCE programma Erfgoed van de 20e eeuw. Het erfgoedveld kan daarmee dan ook zelf aan de slag.
De video is een verkorte versie van het gehele interview.
00:00:22:14 - 00:00:25:07
Ja, hoe ben ik begonnen met verzamelen?
00:00:25:21 - 00:00:29:18
Dat is eigenlijk al heel lang verhaal, heel lang geleden.
00:00:29:18 - 00:00:31:16
Wij woonden naast een vuilnisbelt.
00:00:32:02 - 00:00:35:06
Dan ging ik met een mestverspreider – een kar vol rommel – weg,
00:00:35:06 - 00:00:37:09
en ik kwam met een kruiwagen vol terug.
00:00:38:02 - 00:00:40:13
Dus het was eigenlijk een ruilhandel op de vuilnisbelt.
00:00:41:04 - 00:00:48:23
En daar heb ik m’n eerste object eigenlijk speelserwijs gevonden: een hele ouderwetse kolenlamp, van de kolenmijnen.
00:00:49:17 - 00:00:51:23
En dat is eigenlijk het begin, dat ding heb ik nog steeds.
00:00:53:16 - 00:00:57:22
Toen ik nog veehouder was, is eigenlijk het gebeuren dat we...
00:00:58:24 - 00:01:01:13
op de boerderij ook gingen sparen:
00:01:01:13 - 00:01:05:08
landbouwmachines die buiten stonden weg te roesten bij veehouders,
00:01:05:21 - 00:01:08:02
en ik ze daar gratis mocht weghalen.
00:01:08:23 - 00:01:13:12
En ik ze ging restaureren, schilderen, zorgen dat ze het weer deden.
00:01:14:00 - 00:01:15:22
En die stonden buiten op het parkeerterrein.
00:01:17:01 - 00:01:22:00
Aangezien ik ook een kaasboerderij had, kwamen de Amsterdammers of mensen uit Utrecht kaas kopen...
00:01:22:09 - 00:01:26:20
en die kinderen van hun, die sprongen meteen op die landbouwwerktuigen.
00:01:27:21 - 00:01:33:20
Want daar zaten van de leuke gietijzeren zadeltjes op, dus die waren al helemaal in de trance van:
00:01:33:20 - 00:01:36:22
"hé en nou nog een paard ervoor, dan kon ik die boer helpen."
00:01:36:22 - 00:01:39:17
Zo gingen die kinderen eigenlijk met de oude landbouwmachines om.
00:01:39:17 - 00:01:40:24
En dat zag ik gebeuren.
00:01:41:16 - 00:01:43:11
Toen dacht ik: "Wat was dat toch leuk...
00:01:44:06 - 00:01:49:23
...dat eigenlijk kinderen de oude machines waarderen dat ze er zomaar op mogen zitten."
00:01:50:20 - 00:01:57:11
Dus ben ik eigenlijk begonnen op mijn boerderij met het agrarische verhaal in kaart te brengen,
00:01:58:01 - 00:02:03:03
het gereedschap wat de boer nodig had handmatig om aardappels te rooien of om aardappels te poten.
00:02:03:19 - 00:02:04:23
Daar begin je natuurlijk mee.
00:02:05:21 - 00:02:11:24
En daarna ging het wat harder, want toen heb ik 28 jaar geleden de boerderij verkocht...
00:02:12:21 - 00:02:17:05
...en toen was de verzamelwoede eigenlijk voor mij aanwezig, want ik had geld genoeg.
00:02:18:03 - 00:02:20:10
Op de boerderij had ik al een klein museumpje.
00:02:20:19 - 00:02:24:12
Ik had een klein museumpje buiten, een buitenmuseum voor landbouwwerktuigen...
00:02:24:12 - 00:02:26:07
...die zijn ook allemaal meeverhuisd hier naartoe.
00:02:26:20 - 00:02:31:22
Het miniboerderijtje wat je nou in dit grote gebeuren ziet staan, heb ik toen al opgebouwd...
00:02:32:03 - 00:02:35:05
...in mijn museum van 800m2.
00:02:35:22 - 00:02:40:15
En inmiddels is ons museum uitgegroeid naar een 4000m2.
00:02:41:15 - 00:02:45:22
De verzameling is geordend doordat we dus 160 gebiedjes hebben en...
00:02:46:06 - 00:02:50:10
...je de fiets niet bij de dokter tegenkomt, maar bij de fietsenmaker.
00:02:50:18 - 00:02:53:15
En dat je het doktersgereedschap bij de dokter tegenkomt.
00:02:54:08 - 00:02:59:16
Maar dit is nog steeds het enige museum, echt, waarvoor vaders en moeders en opa’s en oma’s...
00:02:59:16 - 00:03:04:15
...dingen aan mogen raken om de kinderen te vertellen., dus het is eigenlijk een soort school.
00:03:04:15 - 00:03:09:24
Je moet eigenlijk een beetje terug naar het niet mogen vertellen over de koffiebrander,
00:03:09:24 - 00:03:14:06
maar eventjes aan kleinkinderen laten zien hoe een koffiebonen brander werkt.
00:03:15:03 - 00:03:19:18
Er staan ik denk plusminus 30 ouderwetse bandrecorders.
00:03:20:03 - 00:03:23:11
En dat is natuurlijk van het begin, want de bandrecorder is heel oud,
00:03:24:00 - 00:03:27:15
maar voor de bandrecorder had je ook een bandrecorder met een draadje.
00:03:28:05 - 00:03:30:07
Dat waren draad bandrecorders.
00:03:31:03 - 00:03:38:17
Het is net als je een rolletje draad op ijzer hebt, zit dat op een spoel en dat is het geluidsbandje: ijzerdraad.
00:03:40:01 - 00:03:45:06
Mijn verzamelwoede is eigenlijk Nederlands: wat in Nederland gemaakt is, wat een Nederlandse naam heeft.
00:03:45:15 - 00:03:48:09
Dus daarom zit bij mij Philips heel hoog aangeschreven.
00:03:49:08 - 00:03:55:17
En Erres een klein beetje. En Gründig en Blaupunkt, dat is buitenlands, dat scheelt mij eigenlijk niet.
00:03:55:20 - 00:03:59:07
We hebben gelukkig eigenlijk niet echt een depotcollectie.
00:04:00:04 - 00:04:04:23
Eigenlijk is mijn museum het hele depot. Mijn hele museum is mijn hele depot.
00:04:05:23 - 00:04:09:08
Als je nou goed in dit museum kijkt zie je ook geen kale meters muur.
00:04:09:16 - 00:04:10:12
Het zit vol.
00:04:11:02 - 00:04:15:18
Overal heeft mijn ruimte een plekje om uitstraling te hebben.
00:04:16:23 - 00:04:23:06
En dat is mijn drijfveer: vol, veel, van ieder gebied, van ieder ambacht, van ieder beroep.
00:04:23:17 - 00:04:25:22
En dat zo in het Speelgoed Museum hetzelfde hè.
00:04:28:05 - 00:04:31:12
Je kunt dit museum niet in één keer bekijken: absoluut onmogelijk!
00:04:32:06 - 00:04:34:13
Al heb je een kop zo groot als een olifant...
00:04:35:01 - 00:04:39:04
...en die zou helemaal vol zitten van binnen tot buiten, van oor tot oor met hersenen,
00:04:39:14 - 00:04:40:20
kun je het nog niet bevatten.
00:04:41:14 - 00:04:42:15
Zoveel staat hier.
00:04:43:06 - 00:04:47:22
Dus, mag je, of moet je gewoon meerdere keren komen als je van oude spulletjes houdt.
00:04:48:21 - 00:04:50:04
Hoe komen we aan die spullen?
00:04:50:06 - 00:04:52:24
ja, elke dag weer, al 26 jaar lang.
00:04:53:07 - 00:04:55:05
In het begin heb ik best wel wat gekocht.
00:04:56:02 - 00:05:01:14
Eigenlijk de eerste periode, de eerste 3, 4, 5, 6 jaar dat ik dacht:
00:05:01:14 - 00:05:06:05
"Hé, dat is op een rommelmarkt, da’s leuk, daar ga ik heen, ga kijken wat er is."
00:05:07:07 - 00:05:10:01
En dat had ik een paar jaar volgehouden en toen ben ik er mee gestopt.
00:05:11:04 - 00:05:15:08
Want toen begon ik ook in de gaten te krijgen dat de mensen het leuk vonden dat ik het uitstalde.
00:05:15:08 - 00:05:18:08
En dat ze dachten: "Die oude radio van ons,
00:05:18:08 - 00:05:22:05
die staat al 20, 40, 50 jaar op zolder, die moet maar naar Bakker toe."
00:05:22:19 - 00:05:25:19
Die moet naar Rommelkontje Kees.
00:05:26:19 - 00:05:30:22
Je mag me verschillende namen geven. Want ze noemen me ook Malle Pietje.
00:05:31:02 - 00:05:33:23
Want als ze het niet kwijt kunnen brengen ze het bij Malle Pietje in Terschuur.
00:05:34:17 - 00:05:39:14
Ja, heel in het begin was het dus eigenlijk 80% gekocht en 20% geschonken en...
00:05:39:14 - 00:05:44:20
dat is nu helemaal omgedraaid naar 20% gekocht en 80% geschonken.
00:05:45:02 - 00:05:51:10
En ik heb heel veel geluk dat er heel veel Hollanders spulletjes gunnen om te schenken.
00:05:51:21 - 00:05:58:21
Want in dit museum worden de spulletjes die gebracht worden ook eigenlijk zowat compleet tentoongesteld.
00:05:59:03 - 00:06:00:04
Ik neem een voorbeeld.
00:06:00:13 - 00:06:05:15
Er is van de week, het weekend, een doos binnengekomen van een meneer die is voor 2 maanden terug geweest.
00:06:06:15 - 00:06:12:07
Hij zei: "Meneer Bakker, als ik weer kom, dan ga ik je mijn zwembroek toesturen."
00:06:13:08 - 00:06:16:17
Nou mijn dochter heeft staan lachen toen ze ‘m uitpakte,
00:06:17:07 - 00:06:21:02
want het was een zwembroek die is al 80 jaar oud, heb ik een vermoeden.
00:06:22:02 - 00:06:25:10
En als je hem aan zou trekken, dan moet je hier, een mannenzwembroek,
00:06:25:10 - 00:06:30:04
moet je hier aan de zijkant 2 vetertjes vastknopen, anders valt ’ie van je kont af.
00:06:30:19 - 00:06:34:18
Zit geen elastiek in, dus de touwtjes moet je ‘m vasttrekken.
00:06:35:15 - 00:06:36:22
Het is een apart geval.
00:06:39:03 - 00:06:43:05
Belangrijk vind ik dat dus het gereedschap eigenlijk in mensenhanden geweest is.
00:06:43:05 - 00:06:48:21
Dat je kunt zien dat er iemand daar mee geleefd heeft, mee gewerkt heeft of z’n loon heeft mee verdient.
00:06:48:21 - 00:06:55:09
Want dat is natuurlijk ook met oude ambachten, het gereedschap van oude ambachtsmannen dat dat gebruikt is geweest.
00:06:56:08 - 00:06:59:22
Meneer, ik ben zo trots. Ik loop af en toe van trotsigheid naast m’n schoenen.
00:07:00:16 - 00:07:03:07
Op m’n sokken door het museum; dat loopt eigenlijk het lekkerste.
00:07:03:07 - 00:07:09:02
Maar sinds kort mis ik een paar tenen, dus ik moet nou eigenlijk een beetje slippers aan hebben om het lopen vol te houden.
00:07:10:13 - 00:07:12:01
En anders, ja lekker.
00:07:13:05 - 00:07:13:21
Genieten.
00:07:14:08 - 00:07:15:10
Elke dag genieten.
00:07:16:06 - 00:07:17:22
Zes tot zeven dagen in de week.
00:07:18:15 - 00:07:20:20
Genieten van de hoeveelheid spulletjes...
00:07:20:20 - 00:07:25:22
...en weten van een miljoen dingetjes die er staan, dat je ook nog weet waarvoor het dient.
00:07:26:18 - 00:07:28:03
En dat zit in deze computer.
00:07:28:20 - 00:07:33:12
Dus ik ben eigenlijk het meest in mijn element als ik hier rondloop,
00:07:33:17 - 00:07:37:06
als ik verzamel, als ik schoonmaak, als ik restaureer.
00:07:37:17 - 00:07:40:10
Dus wat ik doe, doe ik eigenlijk voor het nageslacht.
00:07:40:19 - 00:07:46:08
Voor over 100 jaar, over 200 jaar moet er nog een Oude Ambachten en Speelgoed Museum zijn.
00:07:46:13 - 00:07:53:24
"Hé, dat was toch zo’n klein Veluws boertje, op de Veluwe, die dat heeft opgericht en dat nog steeds bestaat."
00:07:54:10 - 00:07:57:23
Dat is eigenlijk de drijfveer achter mijn verhaal.
00:07:58:19 - 00:08:02:11
Dat het blijvend is. Een blijvend museum.
00:08:03:24 - 00:08:09:18
Ik denk dat mijn verzamelwoede doorgaat, ja, zo lang ik leef ben ik ermee bezig.
00:08:14:10 - 00:08:16:17
Muziek: DHDMUSIC