Heritage Impact Assessment (HIA)

Een HIA is inzetbaar voor grote, ruimtelijke ontwikkelingen of ingrepen. En die hoeven niet per se binnen de begrenzing of bufferzone van het werelderfgoed plaats te vinden. De eindrapportage is geen besluit, maar een hulpmiddel om plannen en mogelijke varianten te bespreken, de impact inzichtelijk te maken om zo tot een afgewogen besluit te komen. Het initiatief voor zo'n effectrapportage komt soms van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE), maar in toenemende mate van degene die over een voorgenomen ingreep moet besluiten. De uitkomsten van een HIA zijn niet bindend. De RCE wordt graag geïnformeerd over het uitvoeren van een HIA. 

Een HIA opstellen

Voorafgaand aan het uitvoeren van een HIA is het wenselijk contact op te nemen met uw regio-adviseur van de RCE; mede voor afweging van nut en noodzaak. Houd rekening met een tijdige uitvoering van een HIA; voorafgaand aan besluitvorming over het ruimtelijk initiatief.

Een HIA kent een aantal stappen:

1. Beschrijf wat de OUV van het Werelderfgoed is en waarin deze tot uitdrukking komt
2. Onderzoek welke invloed de verandering of het ontwikkelingsvoorstel zal hebben op de OUV
3. Concludeer wat de effecten zijn en hoe deze eventueel zijn te vermijden, beperken, op te vangen of te compenseren (geeft richting aan de oplossing)

Vragen die centraal staan bij een HIA:

• Wat is de voorgenomen ingreep?
• Wat zijn de vertrekpunten, welke ruimtelijk beleidsregels zijn van toepassing (Barro/Bkl, Structuurvisie/NOVI, Monumentenstatus, Beschermd Stads en Dorpsgezicht, welke ontwikkelingen waren er vóór plaatsing op de lijst e.d.)?
• Wat is het effect van de voorgenomen ontwikkeling op de OUV?
• Hoe ga je om met de beoordeling (wat is de ernst van het effect, zijn er cumulatieve effecten)?

Wanneer is een HIA een geschikt instrument?

• Als vermoed wordt dat een voorgenomen ingreep in het werelderfgoed of in de omgeving ervan de OUV of specifieke attributen gaat beïnvloeden. Dat effect kan positief of negatief zijn. Een grote, ruimtelijke ingreep moet verplicht, via het Rijk, gemeld worden aan UNESCO. Als hier een HIA met een positieve uitkomst aan dit besluit ten grondslag ligt, biedt dat een goede onderbouwing. Een verwachte positieve uitkomst kan dus zeker ook een reden zijn om een HIA te doen. Een negatieve uitkomst biedt kansen om het plan te herzien of om tijdig voldoende maatregelen te treffen.
• Bij verwachtte effecten op het beeld van of het zicht op het werelderfgoed, zoals bijvoorbeeld hoogbouw en windturbines. Dit geldt ook voor ontwikkelingen buiten de begrenzing van het werelderfgoed.
• Bij functiewijzigingen of herbestemmingen, voor zover de OUV in het geding is.

Wanneer geen HIA?

• Als het antwoord zonder een HIA al duidelijk is
• Als het relatief kleine zaken betreft, waarbij ook andere wegingsmiddelen kunnen worden ingezet.