Het Doornroosje-scenario als museale tijdcapsule. Innovatief toekomstperspectief voor Streekmuseum Jan Anderson

Jan Anderson, oprichter en eigenaar van het Streekmuseum Jan Anderson in Vlaardingen, is 85 jaar. Wat gebeurt er als hij niet meer voor zijn museum kan zorgen? Wordt hij opgevolgd, of is er een andere toekomst voor dit museum? Met de ondertekening van een intentie-overeenkomst op 10 november starten vier erfgoedinstellingen een experimenteel project om een bewaar-strategie te ontwikkelen voor deze museumcollectie. Kunnen wij dit erfgoed nu voldoende op waarde schatten om hierover beslissingen te nemen, of moeten we dit overlaten aan toekomstige generaties?

Wie wat bewaart …

De omvangrijke collectie van Anderson omvat ca. 150 kleine deelverzamelingen, waaronder objecten uit de Tweede Wereldoorlog, boeken over volkscultuur, maar ook alledaagse zaken zoals stofzuigers, brillen, sleutels, speelgoed en muizenvallen. In vitrines, of in een ingericht straatje en in een ruim depot bewaart hij zijn 150.000 objecten. 

Het Erfgoedhuis Zuid-Holland, de Reinwardt Academie (AHK) en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) buigen zich met initiatiefnemers Jan Anderson en etnoloog Gerard Rooijakkers over de vraag hoe deze hele museumcollectie over generaties heen te tillen om in de toekomst herontdekt te worden. De aanpak wordt omschreven als het Doornroosje-scenario. Net als Doornroosje wordt de collectie ‘in slaap’ gebracht om over vele decennia weer ‘te ontwaken’. Het is de bedoeling dat er in deze slaapfase geen actief menselijk ingrijpen is, zodat onze nakomelingen de collectie in oorspronkelijke staat kunnen aantreffen. Daarbij vinden ze ook een gebruiksaanwijzing, die tijdens dit project wordt ontwikkeld.

[Tekst gaat verder onder de foto]

Ondertekening van de intentieverklaring om collectie van Jan Anderson te bewaren op speciale manier. Vier mensen zetten hun handtekening.
Beeld: Floris Scheplitz
Ondertekening van de intentieverklaring. V.l.n.r.: Jan Anderson (Streekmuseum), Susan Lammers (RCE), Marielle Hendriks (Erfgoedhuis Z-H) en Nel van Dijk (Reinwardt Academie).

Sprookje of werkelijkheid?

Het museum wordt als het ware in een tijdcapsule geplaatst. Dat betekent niet dat er niets gebeurt. Ook de non-interventie, die een volledige generatie kan duren, vraagt zorgvuldige voorbereiding. Diverse museumexperts werken aan een strategie om de omvangrijke collectie in zijn geheel voor de toekomst te bewaren, zonder tussentijds te ontzamelen en museaal te presenteren. Objecten zullen in stabiele klimaatomstandigheden worden bewaard, en er wordt zoveel mogelijk informatie rond de collectie duurzaam opgeslagen. De aanpak is voor dit soort verzamelingen nieuw in Nederland en kan ook voor andere spelers in het cultuurhistorische veld waardevol zijn. Met workshops en publicaties wordt het erfgoedveld geïnformeerd over het Doornroosje-scenario en de voorbereidende stappen die worden gezet.      

Het samenwerkingsproject beoogt een duurzame, innovatieve bewaarmethode te ontwikkelen waarmee niet alleen het erfgoed, maar ook de bijbehorende beslissingen kunnen worden overdragen aan de toekomstige samenleving. 

[Tekst gaat verder onder de foto]

Jan Anderson in zijn streekmuseum: "Bij mij heeft ieder object een verhaal"

Eerder dit jaar is Jan Anderson geïnterviewd. In deze video vertelt hij over zijn collectie. Deze video is gerealiseerd door Erfgoedhuis Zuid-Holland en mede mogelijk gemaakt door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.