Provinciale uitwerking grote ruimtelijke opgaven en erfgoed van start
Maandag 12 december heeft minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening Hugo de Jonge alle provincies startpakketen toegestuurd vanuit de NOVEX, het programma dat regie geeft aan het leggen van de ruimtelijke puzzel van Nederland in samenwerking met provincies, gemeenten en waterschappen. In de startpakketten vraagt het kabinet aan de provincies om een integraal ruimtelijk voorstel te maken van de ingrijpende maatregelen die in onze dagelijkse leefomgeving op stapel staan.
Staatssecretaris Gunay Uslu van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, was betrokken bij het opstellen van de NOVEX-startpakketten. Daarmee hebben cultureel erfgoed, landschap en ruimtelijke kwaliteit een goede positie bij de provinciale uitwerking van de grote ruimtelijke opgaven waar Nederland aan werkt.
[Tekst gaat verder onder de afbeelding]
In de beperkte ruimte van ons land moeten we integrale oplossingen voor wonen, gezondheid, erfgoed, natuur, stikstof, natuur en waterveiligheid ruimtelijk inpassen. Instandhouding van cultureel erfgoed en het behouden of versterken van ruimtelijke kwaliteit zijn twee belangrijke onderdelen die in de startpakketten aan de orde komen. Cultureel erfgoed en de verhalen die ermee verbonden zijn, spelen vaak al een belangrijke rol bij de inrichting van de Nederlandse leefomgeving. Cultureel erfgoed maakt deel uit de dagelijkse leefomgeving van velen, het raakt en beweegt mensen en gemeenschappen. Gezien de omvang en de impact van de vele ruimtelijke opgaven is er nu sprake van een grote transitieopgave voor het cultureel erfgoed en landschap in steden, dorpen en het landelijk gebied.
Vragen aan de provincies
Aan de provincie wordt in het startpakket gevraagd om haar visie te geven op cultureel erfgoed en de ruimtelijke kwaliteitsopgave. Bij de inpassing van de nationale en provinciale opgaven dienen erfgoed en ruimtelijke kwaliteit gepositioneerd te worden als integraal onderdeel van de transformatie.
Wat wordt aan provincies gevraagd in het startpakket?
- Op welke wijze wordt bij de ruimtelijke inpassing van de nationale en provinciale opgaven het erfgoed en het cultuurlandschap getransformeerd en de ruimtelijke kwaliteit behouden of versterkt?
- Op welke wijze wordt bij de inpassing aandacht besteed aan de instandhouding van de waarden van de UNESCO-Werelderfgoedgebieden, gebouwen en objecten, gebieden van aangewezen Rijksmonumenten, de beschermde stads- en dorpsgezichten en de wederopbouwgebieden?
- Hoe wordt de aandacht voor ruimtelijke kwaliteit en cultureel erfgoed als een integraal onderdeel en verweven in de gehele planvorming en uitvoering?
- Ruimtelijke Kwaliteit mee te nemen in uitwerking van de vragen uit dit startpakket en in de argumentatie bij het inpassen van de verschillende ruimtelijke opgaven aan te geven op welke manier een gedragen balans is gevonden tussen belevingswaarde, gebruikswaarde en toekomstwaarde;
- Ontwerp structureel in te zetten om slimme functiecombinaties en strategieën te ontwikkelen, belangen vroegtijdig bijeen te brengen en een breed draagvlak te ontwikkelen;
- Op welke manier de provincies voor de inzet van ontwerp concrete hulp en ondersteuning nodig hebben vanuit het Rijk (programma Mooi Nederland).
- Het ministerie van OCW, en de RCE als uitvoerend onderdeel daarvan, biedt aan om de provincie te ondersteunen bij het eventueel opstellen van een gebiedsbiografie. Dit instrument is een onderlegger voor de transitieopgave voor het cultureel erfgoed.
Deze vragen zijn een stap in de uitvoering van de meerjarenbrief uit november 2022 van staatssecretaris Gunay Uslu over De kracht van creativiteit. In deze brief gaf de staatsecretaris aan intensiever te willen samenwerken met de andere ministeries, provincies en gemeenten. Zo kan erfgoed en ontwerp een goede rol krijgen in de uitvoering van programma’s als Actieprogramma Ruimtelijk Ontwerp, Nationaal Programma Landelijk Gebied, NOVEX, Woningbouw en MOOI Nederland. Ook zet OCW samen met verschillende partners de Erfgoed Deal voort.
Vervolgacties nationale regie in de ruimtelijke ordening
De aanpak van de startpakketten en de aandacht voor cultureel erfgoed en ruimtelijke kwaliteit zijn acties uit de Ruimtelijke Ordeningsbrief van mei 2022 over de nationale regie in de ruimtelijke ordening. Op basis van de vragen uit het startpakket geven de provincies in een ruimtelijk voorstel in oktober 2023 inzicht in wat er concreet ruimtelijk mogelijk is. Vervolgens maken Rijk en provincies in het ruimtelijk arrangement wederkerige en bestuurlijke afspraken over de ruimtelijke inpassing en uitvoering van nationale opgaven.