Direct naar

Dendrochronologie

Dendrochronologie data in DataverseNL

Het Digital Collaboratory for Cultural Dendrochronology (DCCD) was een e-depot van DANS/KNAW waarin de resultaten van dendrochronologisch onderzoek waren gebundeld. In 2021 is de inhoud ervan overgezet naar DataVerse.

DataVerseNL

Ook dit nieuwe systeem zijn onderzoeksrapporten en meetreeksen te vinden van honderden objecten en vindplaatsen uit de gouden eeuw, de middeleeuwen, de Romeinse tijd en de prehistorie. Het digitale archief wordt door specialisten in Nederland steeds aangevuld met nieuwe resultaten. Deze specialisten zijn zelf verantwoordelijk voor de inhoud van hun datasets.

Dendrochronologie

Dendrochronologie, ook wel ‘boomtijdkunde’ genoemd, is een belangrijk hulpmiddel bij de waardering en datering van cultureel erfgoed. Door middel van dendrochronologisch onderzoek kan het kalenderjaar worden bepaald waarin een boom vroeger is omgehakt. Hiermee kunnen houten objecten worden gedateerd. Ook kunnen we door middel van dendrochronologie vaststellen in welk gebied en onder welke omstandigheden de boom is gegroeid. Dit vertelt ons iets over de manier waarop het landschap in het verleden is gevormd en gebruikt.

Wat levert het op

Een groot deel van het dendrochronologisch onderzoek was lange tijd alleen via individuele archieven terug te vinden. Centrale opslag in DataVerse maakt resultaten van erfgoedgerelateerd jaarringonderzoek op grote schaal toegankelijk, ook voor vervolgonderzoek.

Gebruik van DataVerse

De dendrochronologische informatie in DataVerse is geschikt voor een doelgroep van erfgoedprofessionals en wetenschappers die geïnteresseerd zijn in de ouderdom van bepaald objecten of onderzoek doen naar aspecten van vroeger houtgebruik. De inhoud kan ook gebruikt worden als lesmateriaal. Dendrochronologische specialisten kunnen hun dendrochronologische resultaten zelf in DataVerse plaatsen en instellen hoe toegankelijk deze gegevens zijn.


De dendrochronologische gegevens zijn te vinden in DataVerse
Bezoekers moeten zich eerst bij DataVerse registreren om te kunnen inloggen.

Een technische beschrijving van de dendrochronologische inhoud van DataVerse staat hieronder.

Technische beschrijving 

In DataVerse zijn diverse soorten dendrochronologische gegevens en beschrijvingen opgeslagen. De belangrijkste in elke projectfolder zijn:

  • Metingen aan jaarringpatronen. Deze zijn veelal gearchiveerd in het digitale Heidelberg-formaat (*.fh; ASCII). Nadat deze gegevens zijn gedownload, kunnen ze geconverteerd worden naar bijvoorbeeld Excel-formaat met behulp van softwarepakket TRiCYCLE.
  • Een dendrochronologische rapportage in pdf-formaat.
  • Twee XML bestanden. Het XML-bestand met de volledige projectnaam bevat alleen metadata zoals objectbeschrijvingen, coördinaten, ARCHIS-nummers, houtsoorten, analysemethoden en dateringen, en kan verouderd zijn. Het bestand getiteld ‘TRiDaS.XML’ bevat de meest recente stand van het onderzoek en behalve deze metadata ook de ringbreedtes van het hout. Na downloaden kunnen de meetreeksen uit dit tweede bestand gelezen worden met behulp van TRiCYCLE. Dit maakt deze metingen opnieuw bruikbaar, bijvoorbeeld in Heidelberg-formaat of Excel. Momenteel is er slechts een database-systeem beschikbaar waarin de metadata gestructureerd uit de XML-bestanden kunnen worden ingelezen. Dit systeem, in Access (© Microsoft), heet TRiDaBASE en is ontwikkeld onder licentie van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. 

Hiernaast kunnen zich in de projectfolders ook foto’s en scans van laboratoriumlogboeken bevinden in digitale formaten die gangbaar waren op het moment van archivering.