Organisaties die het beleid uitvoeren
Diverse instanties houden zich bezig met de uitvoering van de wet en het beleid rondom beschermde cultuurgoederen.
Ministerie van OCW
De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) is verantwoordelijk voor de wetgeving en het beleid rondom beschermde cultuurgoederen.
Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) behandelt namens de minister van OCW de verzoeken tot aanwijzing, afvoering, wijziging en definitieve verplaatsing. Voor een inhoudelijke beoordeling wordt altijd advies gevraagd aan een onafhankelijke commissie. Deze commissie kan ook ingeschakeld worden bij signalen van mogelijke definitieve uitvoer van cultuurgoederen die niet zijn aangewezen, maar die wellicht behouden moeten blijven voor het Nederlands cultuurbezit.
De RCE geeft advies over beheer en behoud aan eigenaren van beschermde cultuurgoederen.
De RCE houdt bij hoeveel verzoeken en vragen er worden ingediend. Dat gebeurt sinds 2016, het jaar dat de Erfgoedwet inwerking trad en de RCE een rol toebedeeld kreeg bij wettelijk beschermde cultuurgoederen.
Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed
De Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed houdt toezicht op naleving van de Erfgoedwet. Zij inspecteert iedere vier jaar de beschermde cultuurgoederen ter plaatse en informeert de eigenaar dan ook over wet- en regelgeving, subsidies, beheervraagstukken en andere wetenswaardigheden. De Inspectie behandelt tevens meldingen van vermissing of diefstal, tijdelijke buitenlandse verplaatsingen en tijdelijke en permanente binnenlandse verplaatsingen van beschermde cultuurgoederen.
Onafhankelijke commissie
In december 2019 besloot de minister van OCW zich te laten adviseren door een onafhankelijke en deskundige ad-hoc commissie over eventuele aanwijzing van beschermde cultuurgoederen, totdat er nieuw beleid zou zijn. De commissie behandelt nu alleen spoedgevallen.
De commissie geeft ook onafhankelijk advies bij het verstrekken van uitvoervergunningen door de Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed als het mogelijk beschermwaardige objecten betreft.
Deze ad hoc-commissie staat onder vast voorzitterschap van prof. R. Ekkart en wordt per casus aangevuld met twee deskundigen. De RCE voert het secretariaat.
Commissie Collectie Nederland
De Commissie Collectie Nederland formuleert op verzoek van de minister van OCW een visie op de dynamische Collectie Nederland, hoe het register actueel te houden en of er lacunes of dubbelingen zijn. Ook kijkt deze commissie of de termen onvervangbaar en onmisbaar meer duiding behoeven. Daarnaast kijkt ze naar de samenhang tussen verwante commissies die zich bezig houden met verwerven en vervreemden.
Het voorzitterschap van de Commissie Collectie Nederland ligt in handen van S. van Haersma Buma.