Bescherming en gebruik
De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) beschermt een groot aantal begraafplaatsen en grafmonumenten onder de noemer funerair erfgoed. Door een begraafplaats te blijven gebruiken, blijft deze in beheer en onderhoud.
Begraafplaatsen en grafmonumenten zijn vaak aangewezen als rijksmonument
- vanwege de architectuurhistorische en kunsthistorische waarde,
- vanwege de stedenbouwkundige waarde,
- omdat begraafplaatsen van funerair-historische en genealogische waarde zijn vanwege de grafmonumenten.
In gebruik
Bescherming betekent niet dat dergelijke plekken niet gebruikt kunnen worden waarvoor ze bedoeld zijn: begraven. Juist door een begraafplaats te blijven gebruiken, blijft deze in beheer en onderhoud.
Aanvankelijk was het idee dat sluiting van beschermde begraafplaatsen een goede manier was om ze te behouden. Totdat eind jaren negentig bleek dat gesloten begraafplaatsen sterk aan verval onderhevig waren. Sindsdien adviseert de RCE om ze open te houden voor gebruik en wanneer restauratie nodig is, dit terughoudend te doen.
Dat neemt niet weg dat we goed moeten nadenken over hoe we in de toekomst met een historische begraafplaats kunnen omgaan. De Rijksdienst denkt mee over ontwikkelingen die passen in de hedendaagse lijkbezorging en die de historische waarden versterken.
Historische context
De RCE beschermt begraafplaatsen en grafmonumenten ook om de historische kant van dit erfgoed en de verhalen die daarbij horen in de juiste context te kunnen vertellen. Bij de bescherming maken we geen onderscheid in goed of fout. Zo is een aantal grafmonumenten beschermd van personen die naar de huidige maatstaven niet aan de juiste kant van de geschiedenis stonden, bijvoorbeeld door hun rol in de Tweede Wereldoorlog. Door dergelijke grafmonumenten te behouden kunnen we het hele verhaal vertellen.
Vergunningen
Voor wijzigingen aan beschermde begraafplaatsen is de gemeente het eerste aanspreekpunt. Niet alle wijzigingen zijn vergunningsplichting. Uiteraard is voor het begraven en plaatsen van grafmonumenten geen vergunning nodig. De RCE vraag dit wel te doen zonder de historische waarden aan te tasten.
Voor verbouwing of restauratie van beschermde gebouwen is vaak wel een vergunning nodig. Ook aanpassingen in de aanleg of een uitbreiding kunnen vergunningplichtig zijn. Het is goed vooraf al te informeren bij de gemeente naar wat kan en wat mag.