Studenten werken mee aan onderzoek Scheurrak SO1
Weblog
Van 8 tot en met 26 mei 2023 doet de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) samen met de Universiteit Leiden onderzoek naar het scheepswrak Scheurrak SO1. Ter ondersteuning zijn hiervoor de commercieel archeologische bedrijven Vestigia, Baars-Cipro en MSDS-Marine ingehuurd. Robin Jonker, masterstudent archeologie aan de Universiteit Leiden, vertelt over zijn ervaringen. Dit is de tweede blog in de reeks van vier.
Studenten aan de slag
Op 15 mei is voor de studenten de campagne naar het scheepswrak Scheurrak SO1 begonnen. Een week eerder was het onderzoek op zee al begonnen. Deze bestond voornamelijk uit het vrij leggen van het constructiedeel dat onderzocht zou worden tijdens deze campagne. Het onderzoeken van de scheepsconstructie is, zoals eerder benoemd, het hoofddoel van het onderzoek, zodat nieuwe theorieën ondersteund kunnen worden, of weerlegd. Om de constructie nog beter in kaart te brengen wordt één bepaald deel van de constructie, ongeveer van 1,5m breed en 2m hoog, uit elkaar gepeuterd om zo de individuele constructie-elementen nauwkeurig in haar context te zien.
Om dit ook digitaal vast te leggen zullen er van deze constructie-elementen 3d modellen gemaakt worden. Het digitaliseren en annoteren (markeren en beschrijvingen maken van de kenmerken op en in het hout) van deze houten elementen was ons werk.
Digitaliseren
Om de 3d modellen te maken wordt er gebruikt gemaakt van een scanner, de Artec Leo. Voordat deze houten stukken digitaal verwerkt kunnen worden, moesten deze eerste met potlood op papier geschetst en beschreven worden. Soms zie je toch wat meer met het blote oog dan digitaal. Met de Leo scan wordt er om het object heengelopen en maakt het apparaat automatisch al een grove 3d afbeelding van het desbetreffende object. Als de ene kant van het object gescand is, wordt het object omgedraaid zodat de andere kant gescand kan worden.
Nadat de scans gemaakt zijn worden ze in een programma geladen. In dit programma worden de twee helften aan elkaar geplakt zodat het een geheel wordt. Dit kan je overigens ook doen als een stuk hout gebroken is. Zoals de wegering plank (de binnenhuid van een schip), die in 3 stukken was gebroken. Ook een deel van de steven is omhooggehaald, hierop waren al markeringen te zien. Op het 3d model van deze steven waren er echter nog veel meer en duidelijkere markeringen te zien.
Annoteren
De volgende stap is het annoteren van deze 3d objecten. Dit wordt gedaan in een ander programma, Rhinoceros. In dit programma kan er digitaal getekend worden direct op de afbeeldingen van de objecten, hiermee kunnen bijvoorbeeld spijker- en pengaten maar ook bewerkingssporen aangeduid worden. Hierdoor ontstaat er in één oogopslag een duidelijk en een zo compleet mogelijk beeld van de verschillende constructie elementen.
In de weken na de opgraving worden de losse constructieonderdelen digitaal weer aan elkaar geplakt zodat een model van een deel van het schip ontstaat waaruit we kunnen opmaken hoe het schip gebouwd moet zijn in het verleden.
Bezoek ook de websites MASS en DANS voor nog meer informatie over Scheurrak SO1.
De RCE zet zich in voor het onderzoek naar en de instandhouding van het meest relevante Nederlandse maritiem-archeologische erfgoed, waar ook ter wereld. In een tijd waarin onze leefomgeving immer in ontwikkeling is, is het ons doel te zorgen voor een goede inbedding van de zorg voor dit inspirerende, maar kwetsbare bodemarchief. We doen dit in nauwe samenwerking met overheden, musea, onderwijsinstellingen, initiatiefnemers, de archeologische markt en vrijwilligers in de archeologie.