Ga direct naar inhoud

18 december Studiedag Bouwhistorie - Pesthuizen in Nederland

Symposium

Let op: deze activiteit heeft al plaatsgevonden

Activiteitendata

  • Datum
  • Tijd -
  • Locatie Online

In tijden van corona lijkt het thema isolatie toepasselijk. De studiedag gaat daarom over vier verschillende pesthuizen in Nederland die functioneerden tussen de 14de en de 17de eeuw. In drie gevallen staat er nog een gebouw; één casus is een terreinverkenning. In fysieke en stedenbouwkundige zin was quarantaine steeds het uitgangspunt. Het gebouw kon in later tijd ook een algemeen ziekenhuis worden, dan wel dienst doen als gevangenis, kazerne of psychiatrische inrichting.

Diverse sprekers delen deze middag graag hun kennis met u. Achtereenvolgens gaan ze het hebben over:

  • het Leprozenhuis in Haarlem uit 1319, de oudste in Nederland,
  • Het Pestengasthuis in Zwolle, een particulier huis werd stedelijk ziekenhuis,
  • het uitgebreide quarantainecomplex aan de rand van Leiden, en
  • het Pesthuis in Amsterdam, dat later het Wilhelmina Gasthuis werd.

Aanmelden

De bijeenkomst vindt online plaats, maar aanmelden is wel noodzakelijk. Meld u aan met de aanmeldknop.

Let op dat u uw e-mailadres juist invult. Voor aanvang van het webinar ontvangt u de link om deel te nemen. Het webinar wordt gestreamd met Royalcast. U hoeft hiervoor niets vooraf te downloaden.

Aanmelden

Programma

13.50

Digitale inloop

14.00

Welkom

14.05

Het Leprozen- Pest en Dolhuis in Haarlem
Maarten Enderman, bouwhistoricus gemeente Haarlem

Het oudste gasthuis begon in 1319 als leprozen(melaatsen)huis in Haarlem en diende als voorbeeld voor heel Holland. In 1463 (d) ontstond de nog steeds aanwezige Leprozenzaal waar in 1559 (d) een nieuwe zaal bij kwam. Het Pesthuis werd pas in 1653 vanuit de Tuchthuisstraat verplaatst naar de huidige locatie.

14.25

Het Pestengasthuis Zwolle
Dirk J. de Vries, bouwhistoricus RCE Amersfoort

Aan de Nieuwstraat in Zwolle staat het restaurant 't Pestengasthuys, de locatie van een vroeg-15de-eeuws gasthuis. De pestepidemieën in de 15de eeuw waren aanleiding om van een particulier huis een stedelijk ziekenhuis te maken. Onderscheidt dit pand zich bouwhistorisch van gewone huizen en hoe handelde de stedelijke overheid in tijden van epidemieën?

14.45

Pauze

15.00

Het Pesthuis van Leiden, een 17de-eeuwse quarantaine instelling
Agnes Hemmes bouwhistoricus gemeente Amsterdam en/of Rogier Groeneveld, particulier architect/bouwhistoricus

Ver van het centrum verwijderd bouwde de stad Leiden in 1658-1662 een uitgebreid quarantaine-complex als reactie op de laatste grote pestepidemie van 1655. Aanleiding voor het bouwhistorisch onderzoek is de recente verbouwing van Naturalis. Hoe zag het omgrachte complex met bijgebouwen er in de 17de eeuw uit en hoe functioneerde het?

15.20

‘De Pest uit’

Feyoena Grovestins, bouwhistoricus, Bureau voor Bouwhistorie en Architectuurgeschiedenis Utrecht en Archisto, Bureau voor Bouw- en Architectuurhistorie Amsterdam

Net als elders, stond het Amsterdamse Pesthuis aan de stadsrand nabij de Singelgracht en Pestsloot waar in later tijd het Wilhelmina Gasthuis verrees, een ziekenhuis dat tot appartementen is verbouwd. Een filmpje voert langs deze locatie, en historisch kaartmateriaal, oude afbeeldingen en foto’s laten zien hoe de Amsterdamse pestlijders uit de stad werden gehaald.

15.40

Discussie, gevolgd door mededelingen van het SBN bestuur

16.00

Einde Webinar