Historische buitenplaatsen

Buitenplaatsen bestaan uit een huis met bijgebouwen en een daaromheen aangelegde tuin- of park die onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden. Soms versterkte huizen of kastelen welke later zijn verfraaid. Maar ook rijke stedelingen uit de Gouden eeuw legden luxe zomerverblijven aan buiten de stad.

De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed hanteert voor de aanwijzing tot een beschermde buitenplaats de volgende definitie:

"Een historische buitenplaats is aangelegd. Zij kan deel vormen van een landgoed. Het geheel wordt met name gevormd door een, eventueel thans verdwenen, in oorsprong versterkt huis, kasteel, buitenhuis of landhuis, met bijgebouwen, omgeven door tuinen en/of park met één of meer van de volgende onderdelen: grachten, waterpartijen, lanen, boomgroepen, parkbossen,  (sier)weiden, moestuinen, ornamenten.

Buitenplaats Matanze in Terwolde
Beeld: RCE
Buitenplaats Matanze in Terwolde

De samenstellende onderdelen, een ensemble vormend, van terreinen (met beplanting), lanen, waterpartijen en -lopen, gebouwen, bouwwerken en ornamenten zijn door opzet of ontwerp van tuin en park en het (utilitair) gebruik historisch en architectonisch met elkaar verbonden en vormen zo een onlosmakelijk geheel. Onderdeel van de historische buitenplaats vormen die gebouwen, bouwwerken en tuinornamenten, die compositorisch deel uitmaken van het ontwerp of opzet en inrichting van de tuin- en/of parkaanleg dan wel dienen voor gebruik in samenhang met de oorspronkelijke bestemming."