Het mysterie van de Berenice: een spel waarbij geschiedenis tot leven komt
Weblog
Het is vroeg in de ochtend, 21 juni 1940. De Berenice vaart voor de kust van het Franse eiland Belle-Île-en-Mer. Het schip is op weg naar het Engelse Falmouth als het omstreeks 7.15 uur wordt geraakt door een torpedo van een Duitse onderzeeër. Tijd om de reddingsboten te strijken is er niet. Het 1166 ton aan volume wegende vrachtschip zinkt naar de bodem, in slechts 3 minuten tijd. Het merendeel van de passagiers en bemanning komt daarbij om. Wie waren deze mensen en wat deden ze op het schip?
Het multimediale spel ‘Het mysterie van de Berenice’, ontwikkeld door studenten van de NHL Stenden Hogeschool Leeuwarden, draait om deze vragen. Met hulp van internet, de website stapstenen van maritieme geschiedenis (MaSS) en een aantal aanwijzingen kom je als speler steeds meer te weten over 5 van de passagiers en bemanningsleden. Zo was de bekende Nederlandse dichter Hendrik Marsman aan boord die in Midden-Frankrijk werd verrast door de Tweede Wereldoorlog. Samen met zijn vrouw Rien Marsman en kunstschilder Tjerk Bottema besloot hij te vluchten naar het vrije Engeland. Marsman, zijn vrouw Rien en Bottema behoorden tot de in totaal 22 Belgische en Nederlandse vluchtelingen op de Berenice. Allemaal vluchtten zij voor de oorlog, en bijna allemaal hebben ze de oversteek nooit gehaald.
[Tekst gaat verder onder de afbeelding]
Actueel en symbolisch
Het zet je aan het denken: Wat zou jij doen als je in de schoenen stond van een van deze opvarenden? Zou jij ook je vertrouwde omgeving verlaten in de hoop aan te komen in een vrij land? Een land dat weliswaar vrij is, maar waar je wel helemaal opnieuw moet beginnen. Of zou je in je vertrouwde omgeving blijven, met gevaar voor eigen leven? Het zijn keuzes waar veel mensen vandaag de dag nog steeds voor staan, getuigen de vluchtelingenstromen richting Europa uit landen als Syrië of delen van Afrika. Dat maakt het verhaal van de Berenice nog steeds actueel.
In het gebied tussen Frankrijk en Engeland waar dit schip ten onder ging, liggen nog meer scheepswrakken met eenzelfde soort verhaal. De Berenice staat daarmee symbool voor al die andere schepen. Schepen waarvan de opvarenden een poging deden om een vrij land te bereiken tijdens de Tweede Wereldoorlog, maar daarbij door de vijand werden uitgeschakeld. De Berenice is daarmee een oorlogsmonument en herdenkingsplek geworden voor nabestaanden van wiens dierbaren tijdens de oorlog in dit gebied zijn omgekomen. Een plek voor ons om te bezinnen.
[Tekst gaat verder onder de afbeelding]
De volgende generatie
Een schip als de Berenice laat de waarde van maritiem erfgoed zien. Het zijn de verhalen, de relatie en het voorstellingsvermogen die het schip voor ons tot cultureel erfgoed maken. Verhalen die doorverteld moeten worden aan volgende generaties, zodat zij ook de waarde van dit soort erfgoed gaan inzien. Het programma Maritiem Erfgoed Internationaal (MEI) van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE) maakt zich hier hard voor. Dat doet het door onder meer samenwerkingen aan te gaan met onderwijsinstellingen. Zo kregen studenten Communication en Multimediadesign van de NHL Stenden Hogeschool Leeuwarden de opdracht een multimediaal spel te ontwikkelen. Zij kozen voor de Berenice om het verhaal van de waarde van het onderwater cultureel erfgoed te duiden. Medewerkers van het programma MEI begeleiden hen hierbij. Voor de studenten een mooie manier om kennis van maritiem erfgoed te benaderen vanuit hun eigen expertise.
Samen geschiedenis vormgeven
Het verhaal van de Berenice is slechts een van de vele verhalen die er te vertellen zijn over Nederlandse (scheeps-)wrakken in het buitenland. Op de website stapstenen van maritieme geschiedenis (MaSS) dat het programma MEI heeft ontwikkeld staan er nog veel meer. De website laat een digitale wereldkaart zien met daarop verhalen van wrakken, zoals dat van de Berenice, en ander onderwater erfgoed. Alle verhalen samen illustreren de geschiedenis van Nederlands maritiem erfgoed in de wereld. Een geschiedenis die steeds completer wordt. Mede dankzij informatie die je als bezoeker met een account kunt insturen en die, na verificatie door medewerkers van het programma, aan de site wordt toegevoegd. Een mooi middel om dat wat op de bodem ligt niet alleen zichtbaar te maken, maar ook levend te houden. Benieuwd geworden? Ga naar mass.cultureelerfgoed.nl. Meer weten over het programma MEI? Bekijk de brochure.
----------