Van 20 oktober tot 10 november organiseerden de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) en het Museo Arqueológico Nacional Aruba (MANA) een trainingsprogramma voor maritiem erfgoedbeheer op Aruba. Zestien deelnemers uit het Caribische deel van het Koninkrijk voltooiden met succes het programma. De RCE kijkt terug op een zeer geslaagd programma, waarin de deelnemers zowel theoretische als praktische kennis opdeden en nieuwe vaardigheden direct konden toepassen tijdens de duiktrainingen op de SS Pedernales. Deze training wordt gezien als een belangrijke stap in de opbouw van een duurzaam netwerk voor maritiem erfgoedbeheer in het Caribisch gebied en het versterken van de professionele capaciteit op dit gebied.
De basis leggen
Week 1 – Op 20 oktober werd de training officieel geopend bij MANA, in aanwezigheid van mevrouw Gerlien Croes, minister van Onderwijs op Aruba. Na de opening en een persmoment, begon de groep na een korte kennismaking direct met de eerste theorielessen (foto 1). RCE-collega’s Martijn Manders en Robert de Hoop gaven deze lessen, en MANA zorgde voor een goed uitgerust auditorium in hun museum voor dit theoretische deel van het programma.
Het theoretische programma omvatte inleidende modules maritieme archeologie en maritiem erfgoed, evenals meer gespecialiseerde onderwerpen zoals GIS en 3D-fotogrammetrie. Een belangrijk element was de discussie: dankzij de diverse professionele achtergronden van de deelnemers werden actuele erfgoedkwesties die spelen op de eilanden vanuit verschillende perspectieven verkend, wat leidde tot diepgaande gesprekken.
Sommige onderwerpen werden direct toegepast. Een voorbeeld hiervan is te zien op foto 2, waar deelnemers meettechnieken en zoekmethoden zoals cirkel- en lijnzoeken oefenen. Natuurlijk mocht een groepsfoto van alle deelnemers, in het teamshirt dat speciaal voor deze training werd ontworpen, niet ontbreken (foto 3).
Tijdens week 1 werden de opdrachten voor het programma uitgelegd: een bureauonderzoek, het opstellen van een beheerplan en het creëren van twee posters. Na een intensieve week theorie werd de zondag gereserveerd voor een ontspannen excursie onder leiding van de Arubaanse deelnemer Harold Kelly (foto 4), waarbij verschillende archeologische sites op het eiland werden bezocht.
[Artikel gaat verder onder de foto’s]
Tijd om de theorie in de praktijk te brengen
Week 2 – Na de laatste theorielessen werd het programma verschoven naar praktisch werk in het veld. De deelnemers werden voorgesteld aan de twee duikscholen die de duiken op de SS Pedernales (een Britse olietanker) ondersteunden. De groep werd verdeeld in een ochtend- en een middagteam, waarbij ieder team een dagelijkse duikplanning opstelde met de taken van die dag. Op deze manier werkten de teams samen om de benodigde gegevens te verzamelen voor hun beheerplan en om een 3D-model van de site te maken.
Toen iedereen aan boord was (foto 5), begon de korte vijf minuten durende boottocht naar de wraklocatie. Onder water waren de teams hard aan het werk: meten, schetsen en fotograferen. Dit resulteerde in waardevolle data en prachtige onderwaterfoto’s van zowel de deelnemers als het wrak (foto’s 6 en 7).
Gedurende deze week werden verschillende interviews afgenomen door lokale media. Martijn Manders nam deel aan twee radio-interviews en één tv-interview, samen met verschillende deelnemers. De media-aandacht was bemoedigend en hielp om het bewustzijn over maritiem erfgoedbeheer op het eiland te vergroten.
Op zondag vond er wederom een leuke en leerzame excursie plaats, dit keer naar San Nicolas en Alto Vista, georganiseerd door deelnemer Raymundo Dijkhoff (foto 8).
[Artikel gaat verder onder de foto’s]
Beeld: © RCE
Foto 5: Voorbereiding voor vertrek naar de SS Pedernales-wrakplaats
Beeld: © Mario Dobbelaar
Foto 6: Deel van het SS Pedernales-wrak
Beeld: © Mario Dobbelaar
Foto 7: Duikers bij het SS Pedernales-wrak
Beeld: © MANA
Foto 8: Groepsfoto tijdens de excursie
Alles komt samen
Week 3 – In de derde week verwerkten de deelnemers de data die ze verzameld hadden tijdens de duiken. Ook voltooiden ze hun opdrachten: het bureauonderzoek, het beheerplan en de twee posters. Eén poster richtte zich op de geschiedenis van de site, de andere onderzocht de potentiële waarde van de site voor de Arubaanse samenleving.
Aan het einde van de week vonden de presentaties van de beheerplannen en posters plaats (foto 9), gevolgd door constructieve en inzichtelijke discussies. Een gezamenlijke evaluatie werd gehouden, waarin zowel de deelnemers als de trainers positieve feedback gaven en nuttige verbeterpunten aanduidden.
Een hoogtepunt van de training was de slotceremonie in Fort Zoutman, lokaal bekend als Forti, een voormalig Nederlands fort dat nu als museum fungeert. MANA organiseerde een feestelijke avond in de binnenplaats, waar de certificaten werden uitgereikt door de minister van Toerisme, de heer Wendrick Cicilia, samen met Martijn Manders. Na de ceremonie werd er een groepsfoto gemaakt (foto 10), gevolgd door eten, drinken en een feestelijke bijeenkomst.
Op zondag, de laatste dag van het programma, genoten de deelnemers van een avontuurlijke excursie naar het Arikok National Park. Reizend per jeep verkende de groep de grotten en prachtige kustlijnen van het park, voordat de dag – en de gehele training – werd afgesloten met een gezamenlijk diner.
[Artikel gaat verder onder de foto’s]
Beeld: © MANA
Foto 9: De twee posters die door de deelnemers werden gemaakt
Beeld: © MANA
Foto 10: Groepsfoto met certificaten en minister Wendrick Cicilia (midden)
Wordt vervolgd
Deze training vormt een belangrijke stap in de opbouw van professionele capaciteit voor maritiem erfgoedbeheer op de eilanden en in het versterken van een duurzaam netwerk op dit gebied. Samen met de deelnemers is het doel om nieuwe projecten te initiëren en maritiem erfgoedbeheer in het Caribische deel van het Koninkrijk verder te ontwikkelen. Dankzij de enthousiasme van de deelnemers en de sterke steun van onze partner MANA, zijn de eerste stappen al gezet. We kijken terug op een zeer geslaagd programma.