De Omgevingswet bundelt wetten en regelingen over onder meer ruimte, wonen, infrastructuur, milieu, natuur en water. De Omgevingswet staat voor een goede balans tussen het benutten en beschermen van de fysieke leefomgeving. ‘Ruimte voor ontwikkeling, waarborgen voor kwaliteit’ is het motto. De wet beoogt een samenhangende benadering van diverse belangen. Een van die belangen is cultureel erfgoed.
De omgang met het cultureel erfgoed in onze leefomgeving is geregeld in de Omgevingswet. Het gaat om zaken als de omgevingsvergunning voor rijksmonumenten, het aanstellen van een monumentencommissie, of rekening houden met cultureel erfgoed in omgevingsplannen.
Integrale bescherming
De regelgeving over het behoud en beheer van cultureel erfgoed is sinds 2016 ondergebracht in de Erfgoedwet. Samen met de Erfgoedwet maakt de Omgevingswet een integrale bescherming van ons cultureel erfgoed mogelijk. De vuistregel voor de verdeling tussen Erfgoedwet en Omgevingswet is als volgt: de duiding van cultureel erfgoed en de zorg voor cultuurgoederen in overheidsbezit staat in de Erfgoedwet; de omgang met het cultureel erfgoed in de fysieke leefomgeving is geregeld in de Omgevingswet.
Voor gebouwde of aangelegde monumenten betekent dit dat de vergunningverlening voor het wijzigen van rijksmonumenten is geregeld in de Omgevingswet. Ook aanwijzing en omgang met beschermde stads- en dorpsgezichten gebeurt straks op grond van de Omgevingswet. Datzelfde geldt voor de omgang met archeologie in de fysieke leefomgeving (vergunningverlening en integratie in de planvorming).
Rol van de RCE
Specialisten van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) en het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) werken mee aan de totstandkoming van de wet en de bijbehorende regels, zijn betrokken bij het opstellen van de Nationale Omgevingsvisie (NOVI) en ontwikkelen kennis en informatie voor medeoverheden.
We dragen bij aan de ontwikkeling van het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) en zorgen voor een directe aansluiting met het Omgevingsloket, om vragen van burgers en bedrijven zo goed mogelijk te kunnen beantwoorden.
Ook heeft de RCE een rol in milieu-effectrapportages (MER), waarin plannen worden beoordeeld op mogelijke milieueffecten, zoals die op cultureel erfgoed. Voor de initiatiefnemers van plannen in de leefomgeving, opstellers en toetsers van deze mer-rapportages hebben we een Handreiking Cultureel erfgoed in mer-procedures opgesteld.
In dit onderwerp
U leest hier meer over de rol van erfgoed in de Omgevingswet, de nationale en lokale omgevingsvisies en de plek van cultureel erfgoed hierin. We laten zien hoe het DNA van een gebied een start kan zijn voor de dialoog en participatie van bewoners.
Wilt u meer weten over het DSO, regelgeving, water, bodem, lucht en andere thema's, kijk dan eens op de website van het Informatiepunt Leefomgeving.
Uitgelicht
Toolkit met visuals over cultureel erfgoed in de Omgevingswet
De RCE heeft een toolkit ontwikkeld met visuals over cultureel erfgoed in de Omgevingswet. Naast afbeeldingen van de verschillende elementen van cultureel erfgoed bevat de toolkit ook visuals over de omgevingsvergunning en rijksmonumenten. Ze zijn vrij te gebruiken in onder andere presentaties, drukwerk en socials.
Lees verder
Cultureel erfgoed in mer: van bijzaak naar bouwsteen
Hoe zorg je ervoor dat cultureel erfgoed een volwaardige plek krijgt in milieueffectrapportage? Hans-Lars Boetes, coördinator leefomgeving, en Els Romeijn, adviseur erfgoed en ruimte, beiden werkzaam bij de RCE, leggen uit hoe een nieuwe, beknopte handreiking helpt om cultureel erfgoed niet als obstakel maar als verrijking te zien in mer-procedures.
Cultureel erfgoed in mer: van bijzaak naar bouwsteen
Nieuws

Invoering Omgevingswet op 1 januari 2024
De Omgevingswet wordt per 1 januari 2024 ingevoerd. Dat is de uitkomst van de stemming in de Eerste Kamer over het Koninklijk ...
Lees verderNieuwe datum invoering Omgevingswet: 1 januari 2024
De Omgevingswet kan verantwoord en zorgvuldig van start. Het onderliggende digitale stelsel is technisch voldoende gereed en ...
Lees verder
Aanvalsplan Landschap zet in op 10% landschapselementen in landelijk gebied
Woensdag 28 september overhandigde een coalitie van maatschappelijke organisaties, provincies, waterschappen en bedrijven ...
Lees verder
Kabinet besluit tot nieuwe invoeringsdatum Omgevingswet 1 januari 2023
Minister De Jonge voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening heeft het ontwerp-Koninklijk Besluit (KB) met de ...
Lees verder
Verantwoorde invoering Omgevingswet vraagt om meer tijd
Minister De Jonge voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening wil dat de Omgevingswet op een verantwoorde manier wordt ...
Lees verder
Nieuwe datum voor zorgvuldige start Omgevingswet: 1 juli 2022
De beoogde inwerkingtredingsdatum van de Omgevingswet wordt met een half jaar verplaatst naar 1 juli 2022. Dit geeft het Rijk, ...
Lees verder
