Bodemverstoringen voorkomen door archeologievriendelijk bouwen

Er wordt regelmatig gebouwd op locaties waar archeologische resten of sporen in de bodem zitten. Welke gevolgen heeft bouwen voor het bodemarchief en hoe kan schade worden voorkomen?

Risico’s van bebouwing

Door graafwerkzaamheden kan een vindplaats sterk verstoord worden. Het plaatsen van funderingspalen kan toekomstig onderzoek van de vindplaats lastig maken. Een ander gevolg van bouwwerkzaamheden kan zijn dat er stoffen in de grond terechtkomen die de archeologische resten aantasten. Een overzicht van de mogelijke gevolgen van bebouwing op archeologische vindplaatsen is te vinden in de publicatie De invloed van bouwwerkzaamheden op archeologische vindplaatsen.

Gevoeligheid voor zetting en druk

Door gebruik te maken van zettingskaarten is vast te stellen hoe gevoelig de bodem is voor zetting, druk van bovenaf. Daarnaast heeft de Rijksdienst in samenwerking met TU-Delft detailstudies laten uitvoeren naar de gevolgen van druk voor kwetsbare vondsten zoals aardewerk en botmateriaal.

Archeologievriendelijk bouwen

Er zijn diverse mogelijkheden om archeologievriendelijk te bouwen. Een archeologievriendelijk bouwplan houdt rekening met het aanwezige bodemarchief zodat de archeologische vindplaats niet verstoord wordt en behouden kan blijven.

Bouwen op een archeologische vindplaats betekent altijd maatwerk, waarbij specialistische kennis onmisbaar is. Het is daarom belangrijk dat een archeoloog, architect en constructeur al vanaf de voorbereidende planfase samenwerken om een archeologievriendelijk bouwplan te kunnen maken. De praktijk wijst uit dat archeologievriendelijke aanpassingen technisch mogelijk zijn en het bouwplan er niet duurder van wordt.

Handreiking archeologievriendelijk bouwen

De Handreiking Archeologievriendelijk bouwen laat door middel van praktijkvoorbeelden van archeologievriendelijke bouwplannen, vijf handreikingen en een checklist zien hoe de schade aan het bodemarchief door bouwwerkzaamheden kan worden beperkt. De brochure is bestemd voor alle partijen die in de gemeentelijke praktijk met bouwplannen te maken krijgen: gemeenten, initiatiefnemers van bouwplannen, hun opdrachtnemers en hun adviseurs, zoals archeologen, architecten, constructeurs en bouwbedrijven.

Als schade niet voorkomen kan worden…

Er zijn echter ook vindplaatsen die zo kwetsbaar zijn dat bouwen zonder schade aan te richten niet mogelijk is. In die gevallen wordt afgeraden de vindplaats te bebouwen of - als bouwen onvermijdelijk is - de vindplaats voorafgaand aan de bouwwerkzaamheden op te graven.