• 11-12-2025
  • 10:00 - 16:00
  • RCE, Smallepad 5, Amersfoort

Tijdens de ‘terugblik- en vooruitkijkdag’ van de programma’s Erfgoed en Leefomgeving van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) en de Erfgoed Deal blikken we terug op wat deze programma’s de afgelopen jaren hebben opgeleverd, en kijken we vooruit naar wat de ‘Aanpak Erfgoed en Leefomgeving’, zoals aangekondigd in de Nota Ruimte, vanaf volgend jaar gaat betekenen.

Mensen willen wonen, werken en recreëren in een land waar zij zich thuis voelen. In een omgeving die zij begrijpen en herkennen. De afgelopen jaren werkte het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) samen met andere departementen, medeoverheden, maatschappelijke organisaties, bedrijven en burgers aan een mooi en betekenisvol Nederland. Dit leverde diverse instrumenten, werkwijzen en voorbeelden op voor het benutten van cultureel erfgoed als kans en/of drager bij ruimtelijke ontwikkelingen.

De Erfgoed Deal heeft tussen 2019 en 2025 tientallen aansprekende regionale en lokale projecten gesteund waarin het behoud en gebruik van erfgoed samengaat met de grote ruimtelijke opgaven van dit moment, zoals klimaatadaptatie, energietransitie, duurzame economie, natuur en landbouw, de woonopgave en mobiliteit. Door voorbeeldprojecten te cofinancieren en in een uitvoeringsprogramma bij elkaar te brengen, is gewerkt aan een betere en duurzame leefomgeving waarin ons verleden herkenbaar is.

De bijeenkomst biedt een kans om samen te komen, kennis te delen en ideeën uit te wisselen over de toekomst van erfgoed in ruimtelijke transities.

Aanmelden

De bijeenkomst is gratis, maar aanmelden is wel nodig. Dit kan via de link hieronder.

Aanmelden

Programma

TijdOnderwerp
9.30Ontvangst met koffie en thee
10.00Plenaire opening
  • Welkom door Tracy Metz, dagvoorzitter
  • Introductie door Arjan de Zeeuw, directeur Kennis & Advies RCE
  • Openingsspeech door Barbera Wolfensberger (directeur-generaal Cultuur en Media OCW): terug- en vooruitblikken op erfgoed en leefomgevingsbeleid. 
  • Panelgesprek over de huidige en toekomstige praktijk met:
    • Barbera Wolfensberger, directeur-generaal Cultuur en Media OCW
    • Marjolein Jansen, directeur-generaal Ruimtelijke Ordening VRO
    • Gert Harm ten Bolscher, Gedeputeerde Provincie Overijssel, namens IPO
    • Richard Boddeus, VNG/FGM-wethouder Gemeente Kampen
11.00Pauze
11.20Kennissessies ronde 1
Zie de toelichting op de kennissessies hieronder.
12.20Pauze
13.30

Kennissessies ronde 2
Zie de toelichting op de kennissessies hieronder.

14.30Pauze
14.50Plenaire afsluiting
  • Lancering Watertijdreis met Meindert Smallenbroek, directeur Unie van Waterschappen
  • Keynote: ‘Hoe gaan we de grote maatschappelijke opgaven oplossen?’ door Tabo Goudswaard, social designer Studio Goudswaard
  • Uitreiking laatste tijdschrift DEAL! en slotwoorden over Erfgoed Deal door Mirjam Wulfse, voorzitter stuurgroep Erfgoed Deal
16.00Voor de aanwezigen wordt er een drankje geschonken.

Toelichting kennissessies

We blikken terug en kijken vooruit in vijf inspirerende kennissessies op unieke locaties in Amersfoort. Hieronder vindt u een korte beschrijving van iedere sessie.

Sessie 1 | Landbouw & natuur

De transitie van het landelijk gebied vraagt om een erfgoed-inclusieve en landschappelijke benadering om partijen tot elkaar te brengen. Tijdens deze sessie wordt vanuit drie perspectieven verkend hoe we van het denken in sectoren tot een overkoepelende aanpak van de landbouwtransitie kunnen komen. Wessel van Delft (RCE) en Martijn Hoekman (RCE) presenteren hun onderzoek naar agrarisch erfgoed in transitie in het kader van het RCE-programma Erfgoed, Landbouw en Natuur. Vervolgens nemen Jan Ottens (Peel Natuurdorpen) en Pierre Bos (Peel Natuurdorpen) u mee in de inspirerende aanpak van het Erfgoed Deal-project Pionieren in de Peel. Tot slot blikken Andrea Klomp (RCE) en Veerle Leijnse (OCW) vooruit aan de hand van de Nota Ruimte: hoe zit het met de toekomst van het landelijk gebied?

Locatie: Achter Davidshof 1

Sessie 2 | Water en bodem

Klimaatverandering maakt dat we op een nieuwe manier moeten omgaan met waterveiligheid, droogte, bodemdaling en ruimtegebruik. In deze sessie staat de vraag centraal hoe inzet van erfgoed kan bijdragen aan toekomstbestendige oplossingen? Jacob Knegtel (RCE) trapt af met een toelichting van de opbrengsten uit het RCE-programma Erfgoed, Water & Klimaat. Vervolgens nemen Maura Niessen (Graaf Reinald Alliantie) en Willem Brouwers (Veenenbosch en Bosch Landschapsarchitecten) u mee in de inspirerende aanpak van het Erfgoed Deal-project Linielandschap Waaldijk. Tot slot geven Georgia de Poorter (RCE) en Christien Dijcks (OCW) een doorkijk naar de toekomst aan de hand van de Nationale Adaptatiestrategie (NAS).

Locatie: Filalethes, Havik 29

Sessie 3 | Warmtetransitie

De warmtetransitie vraagt om een goed inzicht van vraag naar en aanbod van warmte. Juist in waardevolle erfgoedgebieden moet al vroegtijdig over oplossingen en mogelijkheden worden nagedacht. In deze kennissessie lichten we een aantal mogelijkheden toe. Daniël Langereis (RCE/Warmtetransitiemakers) belicht het stappenplan ‘Warmtetransitie in Historische Binnensteden’. Ook bezoeken we al wandelend twee locaties van het Erfgoed Deal-project Warmtetransitie Amersfoortse Binnenstad en nemen Stephanie de Bonth en Marianne Nevens (Gemeente Amersfoort) u mee in hun inspirerende aanpak. Tenslotte licht Niels van de Kamer (OCW) de inzet van OCW op de erfgoed-inclusieve energietransitie toe.

Locatie: Buiten (wandeling)

Sessie 4 | Wonen en mobiliteit

De woningbouwopgave vraagt om een erfgoed-inclusieve benadering om tot herkenbare en kwalitatieve leefomgevingen te komen. Verdichting is daarin een actueel thema. In deze sessie wordt dit vraagstuk door verschillende betrokkenen vanuit hun eigen perspectief besproken. Lotte Zaaier (RCE) presenteert de ‘Gereedschapskist Erfgoedinclusief Verdichten’. Vervolgens wordt u door Edzo Bindels (West8) meengenomen in de herontwikkeling van Kazerne Kwartier Venlo, waar op een voormalige schans en kazernekwartier een nieuwe woonwijk verrijst met ca. 500 woningen. Tot slot licht Eric Dil (OCW) toe hoe het Rijk werkt aan een nieuw perspectief voor cultureel erfgoed in de ruimtelijke inrichting van Nederland.

Locatie: Consitorie, Hof 1

Sessie 5 | Vraagbaak Erfgoed en leefomgeving

Loopt u in uw eigen erfgoed en leefomgeving-praktijk aan tegen vraagstukken of opgaven waar u wel wat hulp bij kan gebruiken? Stel uw vraag dan tijdens de ‘vraagbaak erfgoed en leefomgeving’. Ervaringsdeskundigen Hans-Lars Boetes (coördinator leefomgeving RCE), Jephta Dullaart (programmaleider Erfgoed Deal) en Ingwer Walsweer en Bianca van den Berg, beiden van de directie Erfgoed & Kunsten OCW zitten klaar om uw vragen te beantwoorden. Natuurlijk is er ook ruimte om onderling kennis uit te wisselen. Vragen kunnen gaan over: beleid, voorbeelden, financiering, domein-overstijgende samenwerking, instrumenten et cetera. Graag ontvangen we uw vraag van tevoren zodat we ons kunnen voorbereiden. U kunt uw vraag mailen naar p.verbeek@cultureelerfgoed.nl, maar vragen stellen tijdens de sessie zelf kan natuurlijk ook.

Locatie: Stelling van Amsterdam-zaal 0.20 RCE

Let op: u kunt op het aanmeldformulier voor de bijeenkomst geen voorkeur voor een sessie aangeven. Wel kunt u op 11 december ter plekke de kaartjes pakken van de sessies die u graag bij wilt wonen.