12 oktober: Het Trippenhuis, Kloveniersburgwal 29, Amsterdam
13 oktober: Excursies in Amsterdam en Haarlem
De Vlaams-Nederlandse Natuursteendagen zijn niet meer weg te denken in het professionele landschap van iedereen die in Vlaanderen en Nederland met natuursteen werkt. Inhoudelijk bij de tijd, inspelend op de actualiteit, en professioneel verbindend.
Complexe binnenstedelijke projecten
Deze achtste editie van de Vlaams-Nederlandse Natuursteendagen gaat over complexe binnenstedelijke projecten, zoals kerken en overheidsgebouwen. Sprekers zullen ingaan op allerlei aspecten. Zoals de veranderende invloed van het immers wisselende klimaat. De wijze van organiseren van projecten die tientallen miljoenen kosten én waarbij iedereen ‘meekijkt’. Of de rol die traditie en vernieuwing spelen bij de uitvoerende bedrijven. En hoe kunnen we dit alles in de tijd bezien en daarvan leren?
Voor wie?
De natuursteendagen worden georganiseerd voor een breed publiek dat professioneel geïnteresseerd is in het gebruik van natuursteen. Denk hierbij aan steenhouwers, geologen, architecten, architectuur- en bouwhistorici, aannemers, monumentenzorgers, erfgoedprofessionals, gemeentelijke en provinciale ambtenaren enzovoorts.
Aanmelden en kosten deelname
Aanmelden kan via de knop hieronder.
Aan deelname aan dit evenement zijn kosten verbonden:
Early bird tarief, geldig t/m 30 juni: € 100,-
Regulier tarief, geldig vanaf 1 juli: € 140,-
Na aanmelding ontvangt u een factuur.
Bij deelname zijn koffie en thee, lunch en borrel (op 12 oktober), de congresbundel en de excursies inbegrepen.
Aanmelden voor dit event is niet meer mogelijk.
Programma 12 oktober
Tijd
Onderwerp
9.30
Inloop Trippenhuis, Amsterdam
10.00
Welkom door dagvoorzitter
Jan van 't Hof, RCE
10.00
Opening
Arjan de Zeeuw, directeur RCE
10.20
Oppervlaktedegradatie van steen vroeger, nu en in de toekomst: zichtbare en veronderstelde effecten van klimaat en luchtkwaliteit
Tim De Kock, Universiteit Antwerpen
10.50
Onderzoek in de praktijk, conservatie en restauratie van de portiek en het tuinpaviljoen van Rubens
Tanaquil Berto, Jozefien de Clercq, KIK/IRPA, Lapis Arte
11.20
Korte pauze
11.40
Ouderlingen en nieuwelingen aan de Domtoren Utrecht
Timo Nijland, TNO
12.10
Uitvoering van steen- en beeldhouwwerk in de restauratiepraktijk
Hendrik Tolboom, RCE
12.40
Lunchpauze
14.00
Moderne opnametechnieken waaronder drones, schaal van het gebouw versus schaal per blok
Samuel du Bois, Buildwise - LET OP: deze lezing is Engelstalig
14.30
Tussen steen-ontginner en steen-bewerker, een gedeelde verantwoordelijkheid voor handhaving van het bouwkundig erfgoed, vandaag en morgen
Stijn Renier, Renier Natuursteen, Michiel Dusar
15.00
Korte pauze
15.20
Bouwproces op de bouwplaats, het logistieke proces en integrale samenwerking: Domtoren Utrecht en Eusebiuskerk Arnhem
Arjen Witjes, Aannemingsbedrijf Nico de Bont
15.50
Twee maal kijk op restauratiekeuzes bij torens in binnensteden: Domtoren Utrecht & Belforttoren Antwerpen
Stefanie Reyskens en Joachim Hernalsteen, Steenmeijer Architecten; Karlijn de Wild en Erik-Jan Brans, Rothuizen Erfgoed
16.20
Justitiepaleis Brussel, natuursteenkeuze bij de bouw, implicaties voor restauratie
Isolde Verhulst, Perspectiv architecten
16.35
Degradatiepatronen van Carrara marmer - het westelijk timpaan van het Koninklijk Paleis Amsterdam uit 1656
Nicolas Verhulst, Petracon / Geert van den Brul, Van den Brul Steenrestauratie / Jeroen van Rhijn (ROCKVIEW)
16.50
Afronding en mededelingen inzake excursies vrijdag
17.00 - 18.00
Borrel
De excursies vinden plaats op 13 oktober van 09.30 tot uiterlijk 13.00 uur. Daarna is deze editie van de Vlaams-Nederlandse Natuursteendagen afgelopen.
Houdt rekening met de wisselvallige weersomstandigheden, aangezien de excursies deels buiten zijn. In de excursiebeschrijving vindt u het adres van het startpunt en de starttijd van de excursie. U wordt verwacht op eigen gelegenheid naar die startlocatie te komen. Let op één excursie is in Haarlem. Kijk op www.9292.nl hoe u daar het beste naartoe kunt reizen met het openbaar vervoer.
Excursies 13 oktober
Het Nationaal Monument op de Dam
Starttijd:
Eerste ronde: 09.45
Tweede ronde: 11.30
Duur: max. 1 uur.
Gids: John van den Heuvel (Natuursteenadviesbureau Van den Heuvel).
Het Nationaal Monument op de Dam in Amsterdam is een oorlogsmonument voor de herdenking van oorlogsslachtoffers. Het monument is gemaakt van Italiaans travertin. Vanaf mei tot en met december 2022 heeft er groot onderhoud aan het monument plaatsgevonden. Daarbij is het grootste deel van het monument gedemonteerd, zijn de schades aan de natuursteen hersteld en is het geheel weer opgebouwd.
Startpunt: Het Nationaal Monument op de Dam.
Eindpunt: Het Nationaal Monument op de Dam.
Tijdens een wandeling door de Amsterdamse binnenstad zullen sporen van afwerkingen op natuursteen worden bekeken en uitgelegd. De bedoeling is om inzicht te krijgen in de gereedschappen die werden gebruikt door de steen-en beeldhouwers om natuursteen af te werken in het verleden. Het zal daarbij opvallen dat afwerkingen ook een middel kunnen zijn om een gebouw te dateren. Er zal ook aandacht zijn voor het verband tussen de steensoort en de afwerking van de steen. Uw blik op de gebouwde omgeving zal voorgoed verandert zijn als u eenmaal op deze aspecten bent gewezen.
Beginpunt: Het Trippenhuis (Kloveniersburgwal 29).
Eindpunt: Het Trippenhuis (Kloveniersburgwal 29).
Tuin Teylers Hofje in Haarlem
Starttijd: 09.30.
Duur: 2 - 2,5 uur.
Gids: Timo Nijland (TNO).
Geen passender excursie voor de Vlaams-Nederlandse Natuursteendag dan een wandeling in de stad met twee Sint Bavo’s. Beide kerken in Haarlem zijn gewijd aan de Heilige Bavo van Gent (c. 589 - c. 654) in wiens geboorteplaats de Natuursteendag in 2009 was en wiens naamdag (1 oktober) vlak voor de huidige Natuursteendag valt. De legende wil dat hij in 1274 de stad Haarlem behoedde voor de Kennemers en dat het zwaard van zijn natuurstenen beeld in 1566 de beeldenstormers trotseerde, waarna het reliek van zijn arm in 1578 alsnog in Keulen belandde. De wandeling voert door het centrum van Haarlem en toont zowel het natuursteengebruik typisch voor Holland in de Middeleeuwen als dat in de Jongere Bouwkunst.
Beginpunt: Voor Haarlem CS. Op dat plein is ook een parkeergarage.
Eindpunt: Grote Markt of Haarlem CS.
Ingang Wertheim Park
Starttijd: 09.30.
Duur: 2 - 2,5 uur.
Gids: Wim Dubelaar.
Vanaf 1852 konden de huurders van de tuinen in de Plantage hun stuk grond kopen om daar op te kunnen bouwen. In de tweede helft van de 19e eeuw verrezen een groot aantal woningen met voor die tijd kenmerkende architectuur in diverse neo-stijlen. Natuursteen is daarbij veelal gebruikt als versiering in ornamenten en in detaillering van de gevel. De wandeling laat de schakering zien van diverse typen natuursteen gebruikt aan sculpturen in parken en bruggen van de Plantagebuurt.
De natuursteenwandeling Plantagebuurt vangt aan bij de ingang van het Wertheim Park en eindigt bij het Tropenmuseum.
Beginpunt: Ingang van het Wertheim Park.
Eindpunt: Het Tropenmuseum.
Het altaar in de Sint-Nicolaaskerk in Amsterdam
Starttijd:
Eerste ronde om 09.45.
Tweede ronde om 11.00.
Duur: max. 1 uur.
Deelname aan deze excursie is op eigen risico.
Gids: Jan van 't Hof (RCE).
Sinds 1887 staat de Nicolaaskerk, later -basiliek, aan het Damrak tegenover het Centraal Station. Architect A.C. Bleijs ontwierp het kerkgebouw dat met zijn twee torens en koepel de omgeving bepaalt. Binnen is de kerk wellicht nog rijker uitgevoerd dan buiten. Vooral de altaren trekken de aandacht van de natuursteendeskundigen en -liefhebbers. De altaren, vloeren en andere onderdelen zijn uitgevoerd in een keur aan natuursteen uit België, Frankrijk, Italië, noord-Afrika. Tijdens de excursie bekijken we onder andere de verschillende Belgische stenen zoals grand antique du Nord, Florence, Saint-Rémy en de spectaculaire zuilen van brèche Sanguine en rose du Numidie, Algerije.
Beginpunt: Prins Hendrikkade 75.
Eindpunt: Basiliek van de Heilige Nicolaas.
Kalverstraat winkelpui; Onyx du Maroc natuursteen
Starttijd: 09.30.
Duur: 2 - 2,5 uur.
Gids: Wido Quist (TU Delft).
Wandelexcursie door het stadscentrum van Amsterdam. Vanaf de Dam, door de Kalverstraat en via het Koningsplein naar de Leidsestraat op zoek naar natuursteen in winkelpuien. Oud-nieuw, mooi-lelijk, origineel-vervanging, gaaf-beschadigd, alles is te zien tijdens deze wandeling door het commerciële hart van de stad.
Beginpunt: Damrak 28/30
Eindpunt: Leidseplein.
Natuursteen in de Amsterdamse school-stijl
Starttijd: 09.30.
Duur: 2 - 2,5 uur.
Gids: Rutger Morelissen (RCE).
Gedurende het interbellum werden rond de historische kern van Amsterdam nieuwe woonwijken aangelegd in de zogenaamde Amsterdamse School-stijl. De architecten werkten nauw samen met beeldhouwers en allen lieten zich inspireren door natuurlijke vormen. Zo ontstonden bijzondere gesamtkunstwerken. Naast baksteen werd daarbij een scala aan natuursteensoorten gebruikt. Tijdens deze wandeling komen we langs een diverse voorbeelden, waarbij natuursteen en conservering uiteraard centraal staan.
Beginpunt: Valeriusplein.
Eindpunt: Cornelis Troostplein.
Beeld: Paul van Galen
De oude kerk in Amsterdam
Starttijd:
Eerste ronde om 09.45.
Tweede ronde om 11.30.
Duur: max. 1 uur.
Gids: Ben Massop (BBM architecten).
In en om de Oude Kerk
Op één van de meest historische plekken in Amsterdam staat oude Oude Kerk, waarvan de bouw startte in de veertiende eeuw. Tijdens de rondleiding kijken we naar de buitenzijde en bezoeken we de - voor velen verrassend grote - kerk ook van binnen. We horen over de bouw en over de verschillende restauratiecampagnes. Let op: er wordt een tentoonstelling opgebouwd, dus houd daar rekening mee en blijf als groep bij elkaar.
Beginpunt: Oudekerksplein, bij de toren.
Eindpunt: Oudekerksplein.
Startlocaties excursies 13 oktober
Restauratie Nationaal Monument
Beginpunt: Het Nationaal Monument op de Dam. Eindpunt: Het Nationaal Monument op de Dam.
Natuursteenbewerkingen herkennen
Beginpunt: Het Trippenhuis, Kloveniersburgwal 29. Eindpunt: Het Trippenhuis.
Natuursteenwandeling - Haarlem
Beginpunt: Voor Haarlem CS. Eindpunt: Grote Markt of Haarlem CS.
Natuursteensoorten herkennen - Plantage
Beginpunt: Ingang van het Wertheim Park. Eindpunt: Het Tropenmuseum.
Natuursteen in R.K. basiliek van Sint-Nicolaas
Beginpunt: Prins Hendrikkade 75. Eindpunt: De Sint-Nicolaaskerk.
Winkelpuien
Beginpunt: Dam hoek Paleisstraat. Eindpunt: Leidseplein.
