Veelgestelde vragen Wilhelminatoren

In het Rijksmonumentenregister vindt u gegevens van alle rijksmonumenten in Nederland, ook gegevens over de Wilhelminatoren.

Leden van het Incidententeam van de RCE bezochten maandag 17 maart jl. de plek waar de Wilhelminatoren stond. Het team, dat bestaat uit bouwkundige en architectuurhistorische experts, komt in actie wanneer een incident of calamiteit schade aan een rijksmonument heeft veroorzaakt en wordt onder andere ingezet bij incidenten en calamiteiten met aanzienlijke schade. Het doel is om eigenaren te adviseren over maatregelen om verlies van monumentale waarden van het rijksmonument te voorkomen. Dit advies wordt vervolgens uitgebracht aan de gemeente.

Het gebouw is compleet ingestort. Een van de vier steunberen staat nog overeind, maar de vraag is of deze nog stabiel is en behouden kan blijven. Dat zal uit nader onderzoek moeten blijken. Mogelijk zal deze bij de opruimwerkzaamheden alsnog gesloopt of gedemonteerd moeten worden.

Naar aanleiding van de aangetroffen situatie schrijft de RCE een advies aan de gemeente. Hierin staat informatie over welke monumentale waarden er nog aanwezig zijn, of herbouw mogelijk is en hoe de aangetroffen resten het beste kunnen worden opgeslagen.

De eigenaar is in eerste instantie verantwoordelijk voor de instandhouding van zijn rijksmonument. Hiervoor kan de eigenaar instandhoudingssubsidie aanvragen. Meer informatie over deze subsidie: Subsidieregeling instandhouding monumenten.

Er is bij de gemeente een vergunning aangevraagd en verleend voor onderhoud aan de Wilhelminatoren. De vergunning is gepubliceerd en in oktober 2024 verleend. Het gaat onder andere om het herstellen van betonwerk, het opknappen van de zesde verdieping en het vervangen van de vloer. Bij de RCE is hierover geen advies aangevraagd.

De RCE geeft in een aantal gevallen advies, namelijk:

1. het slopen van het monument, als het gaat om het geheel afbreken van het monument of het gedeeltelijk afbreken daarvan als die gedeeltelijke afbraak van ingrijpende aard is voor de monumentale waarden van het monument

2. het ingrijpend wijzigen van het monument of een belangrijk deel daarvan, als de gevolgen voor de monumentale waarden van het monument vergelijkbaar zijn met de gevolgen van het slopen van het monument, bedoeld onder 1

3. het reconstrueren van het monument of een belangrijk deel daarvan, waarbij de staat van het monument wordt teruggebracht naar een eerdere staat of een veronderstelde eerdere staat van het monument

4. het wijzigen van het monument of een belangrijk deel daarvan voor een gebruiksverandering van het monument, als dat ingrijpende gevolgen heeft voor de monumentale waarden

5. het verplaatsen van het monument of een belangrijk deel daarvan

De Wilhelminatoren had een dragende constructie van mergel, staalconstructie en betonnen verdiepingsvloeren.

Ja. In de aanvraag voor de instandhoudingssubsidie uit 2022 wordt betonrot vermeld en een staalconstructie die is aangetast door roest.

De monitoring van rijksmonumentale niet-woonhuizen wordt gedaan door de provincies. Dit gebeurt aan de hand van representatieve steekproeven. Daarmee zijn algemene uitspraken mogelijk over categorieën van monumenten, maar niet over individuele objecten. Daarnaast worden in opdracht van individuele eigenaren regelmatig inspecties uitgevoerd door de provinciale monumentenwachten.

We weten dat ongeveer 14% van alle gebouwde niet-woonhuismonumenten in matige of slechte staat verkeert, wat overigens niet betekent dat ze op instorten staan. Het is echter 4%-punt meer dan dat wenselijk is. Het percentage daalt al enkele jaren, maar in het bijzonder bij grote monumenten is er een knelpunt. Minister van OCW Eppo Bruins heeft aangekondigd de Kamer voor de zomer te informeren over hoe om te gaan met de restauratieopgave bij grote monumenten.

De gemeente Valkenburg en de Onderzoeksraad voor Veiligheid doen onderzoek naar de oorzaak van de instorting van de Wilhelminatoren.