Onder de naam Lab op pad slaat de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) een brug tussen wetenschap, kunst en cultuur. Behalve in het Rijkserfgoedlaboratorium gaan onderzoekers ook op locatie aan het werk. Met mobiele onderzoeksapparatuur gaan ze naar musea toe om ter plekke materiaal-technisch onderzoek te doen naar objecten in hun collecties.
De relevantie van wetenschap voor het behoud van cultureel erfgoed, van schilderij tot archeologische vondst, is bij een groot publiek niet bekend. Terwijl (natuur)wetenschappelijk onderzoek antwoord kan geven op vragen als: Is dit schilderij inderdaad in de zestiende eeuw gemaakt? Die briefopener, is die wel van mammoetivoor, zoals de schenker destijds beweerde? En klopt het dat deze deurklinken echt uit de art nouveau-tijd stammen?
Gestart als project
Om meer mensen kennis te laten maken met de rol van onderzoek bij het behoud van cultureel erfgoed, ontwikkelde de RCE het twee-jarige project Lab op pad. Daarbij gingen laboratoriumspecialisten met hun apparatuur naar acht musea in Nederland. Musea uit de betreffende regio werden uitgenodigd hierbij aan te haken. Het project liep van het najaar van 2021 tot eind 2023, en kon op die manier veel vragen van musea beantwoorden en ter plaatse aan publiek laten zien hoe materiaal-technisch onderzoek in zijn werk gaat. Sinds 2024 is Lab op pad vast onderdeel in het werk van het Rijkserfgoedlaboratorium.
Op pad in 2025
Ook in 2025 zijn de onderzoekers en de specialisten bij musea te gast om hun collectiestukken en bijbehorende vragen te onderzoeken.
- Op 19 en 20 maart zetten ze hun mobiele laboratorium neer in Collectiecentrum Nederland (CCNL) in Amersfoort
- Op 17 en 18 juni in Zilvermuseum in Schoonhoven
- Op 28 en 29 oktober in Kolleksjesintrum in Leeuwarden
- Op 25 en 26 november in het Noordbrabants Museum in Den Bosch
Vooruitblik 2026
- Op 3 en 4 maart in Dordrechts Museum in Dordrecht
- Op 2 en 3 juni in Museum Bronbeek in Arnhem
- Najaar 2026, Wereldmuseum in de Leiden
Meedoen aan Lab op pad 2026?
Tijdens Lab op pad-dagen kunnen ook andere musea en collectiebeheerders in genoemde steden en regio’s collectiestukken meebrengen en laten onderzoeken. Heeft u een object dat materiaal-technisch onderzoek vraagt? Neem contact op met a.van.veenendaal@cultureelerfgoed.nl voor meer informatie over de mogelijkheden.
Mobiel laboratorium in beeld
De video hieronder geeft een kijkje in de keuken van het Lab op pad. En in de Infographic (Pdf) staan de apparatuur en de technieken beschreven die de onderzoekers bij hun werk in de musea gebruiken, en welk soort onderzoeksvragen gesteld kunnen worden.
