‘Samen is beter, dan ieder voor zich’, ‘twee weten meer dan één’… Vanuit spreekwoorden bezien is een gezamenlijke aanpak beter dan een individuele. Om te onderzoeken of dit ook geldt voor het ondersteunen van monumenteigenaren bij het verduurzamen van hun monument wordt onderzocht in de nieuwe pilot Clusteraanpak Verduurzaming Monumenten.
Om eigenaren van rijksmonumenten te ondersteunen bij het verduurzamen van hun monument heeft de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) in 2023 het Ontzorgingsprogramma Verduurzaming Monumenten gelanceerd. Het programma wordt uitgevoerd door het Nationaal Restauratiefonds (NRF). In het Ontzorgingsprogramma kunnen eigenaren van rijksmonumenten individueel advies en begeleiding krijgen van een Duurzame Monumenten adviseur (DuMo-adviseur) voor het opstellen van een DuMo-advies, maar ook voor de uitvoerbegeleiding.
Gezamenlijk optrekken
In het verlengde van dit Ontzorgingsprogramma zet de RCE nu vijf deelpilots op in de vorm van een clusteraanpak. We denken dat het gezamenlijk optrekken hierin enerzijds enthousiasmerend werkt en anderzijds synergie zou kunnen opleveren. Denk hierbij bijvoorbeeld aan korting in de uitvoering, bij collectieve inkoop, maar ook aan kennisdeling.
Vijf pilotgemeenten
De RCE werkt aan vijf deelpilots in vijf gemeenten: Dordrecht (Zuid-Holland), Haarlem, Hilversum (Noord-Holland), Staphorst (Overijssel) en Westerveld (Drenthe). Per gemeente wordt samengewerkt met de betreffende provinciale Monumentenwacht, één van de DuMo-adviseurs uit het ontzorgingsprogramma en de betreffende gemeente. Desgewenst wordt dit nog uitgebreid met andere partijen, zoals bijvoorbeeld een Energieloket. Per gemeente is de invulling van de clusteraanpak net iets anders en wordt waar mogelijk aansluiting gezocht bij lokale initiatieven en programma’s.
Tekst gaat door onder afbeelding
Beeld: Annefleur Siebinga (via Gemeente Haarlem)
Pilot Clusteraanpak Verduurzamen Monumenten (Huis ter Cleeff, Haarlem)
Versnelling en efficiëntie
In deze pilot wordt onderzocht of er door de clusteraanpak binnen het proces een versnelling of efficiëntie kan worden gerealiseerd. Kan er bijvoorbeeld één DuMo-advies worden uitgebracht voor een cluster van soortgelijke woningen in een complex in plaats van individuele rapporten? En hoe werkt dat in de gemeentelijke vergunningverlening?
App-community
Binnen deze pilot is er per gemeente een berichtengroep, waarbij deelnemers kennis en ervaringen kunnen uitwisselen, bijvoorbeeld over samenwerkingspartners, subsidiering en andere vraagstukken. Ook de DuMo-adviseur(s), de monumentenwachter en de erfgoedambtenaar die bij het project zijn betrokken zijn onderdeel van deze berichtengroep. Op deze manier zijn vragen én antwoorden voor iedereen beschikbaar.
Kennis delen
Niet alleen de deelnemende monumenteigenaren kunnen kennis uitwisselen. Ook bij de betreffende gemeenten is veel belangstelling om van elkaar te leren. Bijvoorbeeld over hoe men monumenteigenaren kan bereiken en enthousiasmeren voor deze clusteraanpak. Daarom houden de erfgoedambtenaren van de deelnemende gemeenten gedurende de pilot ook onderling contact.
Tijdsfasering
De pilot heeft in de verschillende deelnemende gemeente een andere tijdsfasering. Sommige deelpilots zijn al gestart of starten voor de zomer. Andere deelpilots gaan na de zomer van start. In de Week van het Duurzaam Erfgoed (15 t/m 19 sept) zullen in meerdere pilotgemeenten bijeenkomsten met monumenteigenaren plaatsvinden.