De rug van Kiki

Weblog

Bijna iedereen kent de foto van de vrouw met de naakte rug die op een klankkast van een viool lijkt... maar wie stond model? Dat was Alice Ernestine Prin (1901-1953), alias Kiki of Reine de Montparnasse. De dwarse durfal, een onwettig kind, was vastbesloten iets van haar leven te maken en toog op haar twaalfde naar Parijs waar ze naakt ging poseren voor beeldhouwers.

Prin was schilder, zanger en had een eigen variétéprogramma tijdens het interbellum in de Parijse kunstenaarswijk Montparnasse. Ze was het toonbeeld van liberalisme, een onafhankelijke vrouw die al op 28-jarige leeftijd haar ‘memoires’ publiceerde vol openhartige besprekingen van haar seksuele avonturen.

Foto in zwart-wit van de rug van een vrouw als viool
Man Ray, Violin d’Ingres, 1924, affiche van een tentoonstelling bij Galerie Werner Kunze in Berlijn met eronder geplakt handgeschreven openingsdata, (ca. 1977), 82 x 49 cm, inkt op papier (lithografie), inv.nr. ABAF2007

Kiki de Montparnasse kreeg een stormachtige relatie met de Amerikaanse dadïst, surrealist en fotograaf Man Ray (1890-1976), die in 1921 van New York naar Parijs was verhuisd, en werd zijn favoriete model. Deze foto werd in 1924 voor het eerst gepubliceerd in het surrealistische tijdschrift ‘Littérature’ met als titel ‘Le violon d’Ingres’. Ray had zijn werk zo genoemd, omdat hij een groot bewonderaar was van de Franse kunstenaar Jean-Auguste-Dominique Ingres, die viool speelde als hij niet schilderde. Met Kiki’s pose verwees hij bovendien naar Ingres’ ‘De baadster’. Nadat Ray de foto had ontwikkeld tekende hij de f-vormige klankgaten van de viool op haar rug en maakte een nieuwe foto. Voilà! Een humoristische toespeling op zijn geliefde en zijn idool in één beeld.

De foto zou Man Rays beroemdste werk worden. In september 1975 gebruikte de Berlijnse galeriehouder Werner Kunze, destijds vermaard om zijn exposities over avant-gardekunstenaars, de iconische afbeelding voor het affiche voor zijn tentoonstelling van objecten, foto’s en grafiek van de kunstenaar. Maar ook Kiki de Montparnasse zelf sprak wereldwijd tot de verbeelding. De Franse striptekenaar Catel (pseudoniem van Catherine Muller) publiceerde in 2007 samen met de journalist José-Louis Bocquet een vuistdikke ‘grafische roman’ over het boeiende leven van deze markante vrouw.