Verkoop TL-buis stopt vanaf september 2021. Led alternatief voor musea

Na de gloeilamp en de halogeenlamp gaat per 1 september 2021 de fameuze TL-buis in de ban. Veel TL-lampen voldoen namelijk niet aan de efficiëntie-eisen van de in 2019 gepubliceerde herziene Europese Ecodesign-maatregel. Net als bij de andere uitgefaseerde lichtbronnen is ledverlichting een logisch alternatief, ook voor musea.

Lichtkoepel in Museum Boijmans Van Beuningen
Beeld: ©Philips Lighting
TL-lampen en led-spots bij Museum Boijmans Van Beuningen (foto uit 2017)

Musea gebruiken TL-buizen vaak om daglicht te simuleren of ze worden toegepast als algemene verlichting in werkruimtes. Er zijn ook kunstenaars die TL-buizen in hun installaties hebben verwerkt. Er kan dus een probleem ontstaan als kapotte buizen aan vervanging toe zijn en er geen TL-buis meer te koop is.

Vervangen door ledverlichting

TL-buizen kun je vervangen door ledbuizen, maar de TL-armaturen moeten daarvoor worden aangepast en de installatie opnieuw gekeurd. Ook de lichtverdeling van led is anders waardoor de efficiëntie, lichtkwaliteit en het comfort waarschijnlijk niet optimaal zijn. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed raadt daarom aan om, als de TL-installatie toch aan verbetering of vervanging toe is, over te stappen op led-armaturen of ledpanelen. Dat levert een flinke energiebesparing op en met een goed ontwerp van de installatie zijn er bovendien veel minder armaturen nodig. En wellicht is er subsidie mogelijk via de regeling Energie-investeringsaftrek (EIA) voor ondernemers.

Voordelen van ledlampen in musea

Voor musea en interieurs is het voordeel van ledverlichting dat er geen schadelijke UV-straling en geen warme IR-straling in de lichtbundel zit. Het licht veroorzaakt nog altijd verkleuring van gevoelige kleurenstoffen en pigmenten, maar is minder schadelijk dan TL en ook iets minder dan halogeen. Belangrijk bij de keuze van een lamp is de test op locatie, met de objecten en in de ruimte. Een goede ledlamp, met een goede kleurweergave en stabiliteit, is wel wat duurder dan de huis-tuin-en-keuken led, maar dat betaalt zich terug in kijkplezier en onderhoud.

Meer informatie

De meest overzichtelijke publicatie over ledverlichting in musea is LED Lighting in Museums and Art Galleries – Technical Bulletin 36 van Stefan Michalski en Jim Druzik, gepubliceerd door Government of Canada, Canadian Conservation Institute, in 2020.