Advies na indienen van een aanvraag omgevingsvergunning

Wegwijzer advies Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

1. Wanneer is een omgevingsvergunning nodig?

   1. Controleer in het rijksmonumentenregister of het gebouw of de (groene) aanleg beschermd is als rijksmonument.

      Een aantal ingrepen is vergunningvrij. Voor alle andere ingrepen is wel een omgevingsvergunning nodig.

   2. Meer informatie

      Meer informatie hierover is te vinden in:

      • Vergunningvrij;
      • Rijksmonumenten in de omgevingsvergunning: handleiding voor de gemeente.

2. Bij welke ingrepen moet advies worden gevraagd?

   1. Vraag advies aan de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed bij een ingreep volgens de Wabo en het Bor, dan geldt de uitgebreide procedure. Dit is bij:

      • (gedeeltelijke) sloop;
      • ingrijpende wijziging voor zover de gevolgen vergelijkbaar zijn met de gevolgen van (gedeeltelijke) sloop;
      • reconstructie;
      • herbestemming.

      Bekijk voorbeelden of toelichting.

      Bij alle andere ingrepen geldt de reguliere procedure.

      Stem bij twijfel af met de collega erfgoed binnen de gemeente (indien van toepassing), het steunpunt cultureel erfgoed in de provincie of de adviseur architectuurhistorie van de RCE.

   2. Uitgebreide procedure

      Een uitgebreide procedure volgt als de Uniforme Openbare Voorbereidingsprocedure (UOV) van toepassing is. Dit is het geval bij de hierboven genoemde ingrepen. Er volgt een procedure met een:

      • adviestermijn van acht weken;
      • een ontwerpbesluit met een inzagetermijn van zes weken met de mogelijkheid tot het indienen van zienswijzen;
      • een definitief besluit met een beroepstermijn van zes weken.

   3. Reguliere procedure

      Bij alle andere ingrepen geldt de reguliere procedure. De reguliere procedure is een korte procedure zonder ontwerpbesluit. Alleen de gemeentelijke adviescommissie vervult een adviesrol. De minister van OCW en het college van Gedeputeerde Staten vervullen geen adviesrol maar zijn wel belanghebbend als het gaat om een besluit.

   4. Op welk moment vraag ik advies?

      Tot de Omgevingswet in werking treedt, kan advies worden gevraagd:

      • op basis van een aanvraag omgevingsvergunning;
      • op basis van het ontwerpbesluit op de aanvraag omgevingsvergunning.

      In beide gevallen geldt een adviestermijn van acht weken.

3. Wat staat in een advies?

   1. De Rijksdienst adviseert op basis van inhoudelijke deskundigheid, heldere uitgangspunten en duidelijke overwegingen. Dit proces is inzichtelijk gemaakt in het zogenaamde Uitgangspuntendocument advisering gebouwde en groene rijksmonumenten.

   2. Is advies bindend?

      Een advies is niet bindend. Het niet volgen van een advies van een wettelijke adviseur moet wel gemotiveerd worden in het (ontwerp)besluit. Het is aan de gemeente om, op basis van de adviezen en de verschillende belangen, de omgevingsvergunning voor het rijksmonument te verlenen of te weigeren.

4. Benodigde stukken voor advies

   1. Om goed advies te kunnen geven, zijn voldoende stukken nodig die inzicht geven in de:

      • opgave;
      • monumentale waarde;
      • ingreep/werkzaamheden;
      • kwaliteit van de herstelwerkzaamheden.

      Een plan is volledig als deze voldoet aan de indieningsvereisten. Belangrijke aandachtspunten zijn onderstaande punten.

      Is er geen of onvoldoende informatie? Vraag de aanvrager de relevante informatie aan te leveren. Dit kan tijdens de ontvankelijkheidstoets. Betrek uw collega erfgoed binnen de gemeente (indien van toepassing). De gemeente bepaalt of een aanvraag volledig is.

   2. Informatie over monumentale waarde

      Afbeeldingen en ontwerptekeningen geven een eerste indruk van de monumentale waarde. De monumentale waarde is niet altijd direct afleesbaar aan de hand van de huidige verschijningsvorm van het rijksmonument. Dit ligt soms verborgen in historisch foto- en kaartmateriaal, oude bouwtekeningen, andersoortig archiefmateriaal, wetenschappelijk onderzoek, literatuur en publicaties. In een cultuurhistorisch onderzoek wordt deze verborgen kennis tevoorschijn gehaald. Voor ingrepen waarover advies moet worden gevraagd, is over het algemeen een cultuurhistorisch onderzoek nodig. De monumentale waarde is onderdeel van het advies en wordt gebaseerd op de aangeleverde informatie en de aanwezige kennis van de adviseurs en specialisten bij de Rijksdienst

   3. Slooptekeningen

      Slooptekeningen verduidelijken de omvang van het verlies van materiaal en om welke onderdelen het gaat. Aan de hand van een slooptekening kunt u beoordelen of advies moet worden gevraagd aan de RCE. De gevolgen van de te slopen onderdelen voor de monumentale waarde is onderdeel van het advies.

   4. Informatie over bestaande en nieuwe toestand

      (Detail)tekeningen van de bestaande en de nieuwe toestand geven een goed beeld van de voorgenomen wijzigingen, zoals toevoegingen en veranderingen. De tekeningen geven aan waar de wijzigingen zich voordoen. Detailtekeningen geven aanvullende informatie over de wijze waarop de wijzigingen worden doorgevoerd. Denk bijvoorbeeld aan het na isoleren van een kap, het reconstrueren van een deur of het wijzigen van een wandelpad in een parkaanleg. In alle gevallen is zowel informatie over de bestaande als de nieuwe toestand nodig om inzicht te krijgen in de wijzigingen. De gevolgen van het wijzigen van de verschijningvorm voor de monumentale waarde is onderdeel van het advies.

   5. Informatie over kwaliteit herstelwerkzaamheden

      Herstelwerkzaamheden zijn van belang voor het in stand houden van datgene van het rijksmonument dat ongewijzigd blijft. De mate waarin historisch materiaal wordt vernieuwd en de wijze waarop deze onderdelen worden hersteld is van invloed op de monumentale waarde. De gevolgen van de kwaliteit van de herstelwerkzaamheden voor de monumentale waarde is onderdeel van het advies. Naast de kennis en kunde bij de Rijksdienst wordt voor de beoordeling gebruik gemaakt van de restauratieladder en de uitvoeringsrichtlijnen op de website van  Stichting ERM.

5. Hoe vraag ik advies?

   1. Door een adviesverzoek te sturen en de bijbehorende stukken. Dit kan digitaal via het Omgevingsloket online, per mail of post.

   2. Advies vragen via Omgevingsloket online

      Vraag bij voorkeur advies via het Omgevingsloket online (Olo). Het adviesverzoek wordt geregistreerd door de Rijksdienst en bijbehorende stukken worden uit Olo gehaald. Na registratie wordt het adviesverzoek automatisch in behandeling genomen.

   3. Advies vragen per mail of post

      Als er geen gebruik wordt gemaakt van Olo, is het mogelijk de stukken per mail te sturen aan omgevingsvergunning@cultureelerfgoed.nl of per post (Postbus 1600, 3800 BP Amersfoort).

      Vermeld bij een verzoek de volgende gegevens:

      • aanvraag omgevingsvergunning (Wabo);
      • rijksmonumentennummer;
      • verzoek om advies;
      • opgave, ingreep en werkzaamheden;
      • plananalyse van de collega erfgoed binnen de gemeente (indien van toepassing).

6. Vertaling advies in (ontwerp)besluit

   1. De adviezen van de wettelijke adviseurs zijn gelijkwaardig en wegen even zwaar. Het (ontwerp)besluit vermeldt of verwijst naar de adviezen van de wettelijke adviseurs en motiveert hoe de adviezen zijn meegewogen. Stuur onmiddellijk met het ter inzage leggen van het (ontwerp)besluit een afschrift met bijbehorende stukken naar de Rijksdienst.

   2. Wegen positieve adviezen

      Komen de positieve adviezen overeen of vullen ze elkaar aan? Weeg dan het cultuurhistorische belang tegen de andere belangen. Geef een korte samenvatting van de adviezen in het ontwerpbesluit en motiveer hoe is omgegaan met eventuele voorwaarden en aanbevelingen. Bedenk welke voorwaarden en aanbevelingen uit het advies opgenomen moeten worden als voorschrift in het (ontwerp)besluit.

   3. Wegen negatieve adviezen

      Overleg in geval van negatieve adviezen binnen de gemeente met de verantwoordelijke. De werkwijze is per gemeente vaak verschillend. De gemeente kan ervoor kiezen om de negatieve adviezen te volgen of niet te volgen. Bij het volgen van de negatieve adviezen wordt de aanvraag geweigerd of door de aanvrager ingetrokken. Bij het niet volgen van de adviezen moeten de adviezen worden samengevat in het (ontwerp)besluit en moet gemotiveerd worden waarom is afgeweken en op welke punten.

   4. Wegen tegenstrijdige adviezen

      Zijn de adviezen tegenstrijdig? Vraag indien gewenst om een toelichting bij de behandelend adviseur, ter verduidelijking van de oorzaak van de tegenstrijdigheid. Dit kan voorkomen door een verschil in (aangeleverde) kennis en informatie of verschil in visie over het omgaan met erfgoed. Blijven de adviezen tegenstrijdig? Overleg dan binnen de gemeente met de verantwoordelijke. De werkwijze is per gemeente vaak verschillend. Geef een korte samenvatting van de adviezen in het (ontwerp)besluit en motiveer hoe hiermee is omgegaan.  

7. Rijksdienst informeren over (ontwerp)besluit

   1. De minister van OCW is belanghebbend als het gaat om een (ontwerp)besluit voor een rijksmonument. Informeer de minister van OCW door een afschrift van het (ontwerp)besluit met de bijbehorende stukken te sturen naar de Rijksdienst. Dit geldt voor zowel de uitgebreide als de reguliere procedure.

   2. Informeren via Omgevingsloket online

      Informeer de minister van OCW bij voorkeur via het Omgevingsloket online (Olo). Het afschrift wordt geregistreerd door de Rijksdienst en bijbehorende stukken worden uit Olo gehaald. De adviseur architectuurhistorie wordt vervolgens geïnformeerd over het (ontwerp)besluit.

   3. Informeren per mail of post

      Wordt Olo niet gebruikt? Stuur dan de stukken per mail naar omgevingsvergunning@cultureelerfgoed.nl of per post naar de RCE (Postbus 1600, 3800 BP Amersfoort) onder vermelding van afschrift (ontwerp)besluit aanvraag omgevingsvergunning (Wabo) en het rijksmonumentennummer.