Interview Henk Kuik, Accordeon- en Harmonicamuseum, 2021
Het Accordeon- en Harmonicamuseum in Malden heeft, mede door de coronacrisis, in het voorjaar van 2021 zijn deuren gesloten. We spraken nog één keer met eigenaar Henk Kuik om de kennis van zijn collectie te borgen.
De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) constateert dat steeds meer naoorlogse verzamelaars stoppen met hun activiteiten. Om iets van hun kennis vast te leggen, interviewen we de verzamelaars. Voor het gestructureerd afnemen en opslaan van dit soort interviews ontwikkelen we handvatten in het project Collectie-interviews, binnen het RCE programma Erfgoed van de 20e eeuw. Het erfgoedveld kan daarmee dan ook zelf aan de slag.
De video is een verkorte versie van het gehele interview.
Het hele principe van de accordeon zit eigenlijk in dit kastje, dat is een trekharmonica.
Dat is één van de oudere, Hohner heeft dat heel lang gemaakt.
Als ik hier op een knopje druk dan zie je dat hier een klepje omhoog gaat...
en daar zitten 4 gaatjes onder en met registers kan ik gaatjes open en dicht schuiven.
Dit zijn de registers, dus die schuiven alleen maar gaatjes open en dicht, dus dat doet…
Doe ik deze erbij, dit is dezelfde maar dan iets hoger gestemd.
Dan gaat hij een beetje zweven. De bas weer hè, de hoem en de papa.
We zijn afhankelijk gedeeltelijk van een accordeonwinkel waar we ons boterham mee verdienen...
en we hebben een muziekcafé gehad.
Nou ja, door de corona is het muziekcafé, de winkel en het museum gesloten.
we kregen geen subsidie en dat was eigenlijk wel het laatste zetje wat de beslissing genomen heeft voor ons.
We zijn 22 jaar geleden open gegaan hier in Malden in het voormalige schoolgebouw.
Ik ben oorspronkelijk begonnen in Nijmegen met een accordeon reparatiezaakje eigenlijk...
en dan krijg je dus wel eens mensen binnen die komen met een oud instrumentje aan...
en dat bewaar je dan, tenminste ik bewaarde dat.
En uiteindelijk stond de zolder vol, de kelder vol en toen kwam het ook op de slaapkamer terecht...
en toen hadden we dus echt heel veel instrumenten thuis staan...
en toen zei mijn vrouw van: “ja, of we doen het weg of we gaan er iets mee doen.”
Wij vertellen het verhaal van het ontstaan en de ontwikkeling van alle instrumenten die op deze manier hun geluid maken,
door middel van een metalen stripje wat aan één kant vastzit en wat door lucht bewogen wordt,
dat noemen ze een doorslaande tong.
En al die instrumenten hier, mondharmonica's, trekharmonica's, accordeons...
maken allemaal op die manier een geluid.
Hier heb je een hele grote mondharmonica met allemaal akkoorden erin.
Dus als je…
kun je de akkoorden mee doen.
Dit is de bas mondharmonica..
Ik weet niet of deze het nog doet ik kan het eens proberen.
Dit is de hoem noem ik dat dan. En dit is de papa.
Dat is net als bij die accordeon hè.
Dat is de begeleiding.
Deze collectie wordt beschouwd als uniek in Europa.
We hebben hier dingen staan die inderdaad nergens anders staan,
die grootste accordeon bijvoorbeeld heeft niemand anders staan.
Dit zijn de eerste accordeons uit Italië kun je zeggen. Paolo Soprani.
Op elk instrument staat Paolo Soprani, Castelfidardo Italia.
Hij wist wel van reclame maken in die tijd ook al, dus dat is wereldberoemd geworden.
Eind 19e eeuw werd de accordeon natuurlijk, voornamelijk harmonica, van hout gemaakt,
houten kastjes, simpeler, wel ingelegd met hout soms met letters enzo, maar rond 1900 werd celluloid uitgevonden...
.en toen gingen ze het bekleden met celluloid en dat zie je aan de wat kitscherig aandoende inleg van parelmoer.
En Italianen, die hadden in tegenstelling tot de andere Europese fabrieken...
gewoon de neiging om alles te versieren en er zaten engeltjes en danseresjes en muzikantjes en blote vrouwen...
vooral die laatste waren populair, maar je ziet dus dat het inderdaad ontzettend vakwerk is...
en heel tijdrovend natuurlijk ook.
Dit zijn twee instrumenten die gemaakt zijn door Bernard Vos uit Eindhoven.
Vlak na de oorlog mocht Italië niet meer exporteren, want die waren behoorlijk fout geweest in de oorlog.
En hij verkocht accordeons, had een muziekwinkel in Eindhoven en toen zei hij: “dan ga ik ze zelf maken”.
En hij is gaan experimenteren en gaan doen en hij heeft op een gegeven moment 107 accordeons gebouwd...
met zijn naam erop, B. M. Vos en deze zijn geschonken destijds aan het museum door zijn zoon Henk Vos.
Dt is een Russische accordeonnetje en dat gebruikte ik altijd met rondleidingen.
Dat was altijd een leuke afsluiting.
Gaat ook wissel tonig.
Alleen net andersom als de gewone trekharmonica in Nederland.
Hij heeft ook belletjes aan de baskant zie je.
IJs met chocolade.